DSCN1704

lOft

*0© się procesy techno 1 procesami odlewniczymi | wóhka plastyczną 1 j mi mieszanymi lub Kyb. klasyfikacji (wymieniony 5 do czystych procesów

109

odlewniczych

Wozowe i formy trwale tu wykonane z grafitu, Lorównaniu z formami

ni. Ze względu na mar' lalej omawiany, stosować do produkcji Iku wysoki koszt takiej form powoduje konie naierskich. W rzeczywi* jest bardziej złożona I umożliwiają uzyskanie ięcia w przypadku form ► użycia tej samej formy ym zalaniem jest potne jde oraz przygotowanie wadzono równolegle do ta odlewów, nie stwarza t form jednorazowych są 1 można ponownie użyć h. Materiały niemetalic* dto większą odpornością py żelaza i innych metali ie odlewane do tego typu ów (wagowo) jest wytwa-macji na temat zakresów

* w p. XX

Mm i

ad>

formierskimi materiał og

1.2. htolm mąjwatmiejatych procesów odlewniczych i ich odmiany

niotrwały, zwany osnową masy W przeważającej większości przypadków jest uim piasek, przeważnie kwarcowy. Podstawową cechą takiej ma9y powinna być możliwość nadania dostatecznej wytrzymałości połączeniom ziaren piasku tak, aby wykonany z takiego materiału przedmiot (połówka formy łub rdzeń) miał również odpowiednią wytrzymałość. Stosowane są dwa podstawowe rodzaje mas:

•    i substancjami wiążącymi,

•    bez substancji wiążących.

Pierwszy typ mas składa się zatem z piasku, inaczej osnowy masy, oraz Maików, z których przynajmniej jeden powoduje powstanie wytrzymałego połączenia (sklejenia) ziaren osnowy. W drugim typie masy wytrzymałość na styku ziaren piaskowych jest uzyskiwana przez stosunkowo duże siły (normalne i styczne typu tarciowego), występujące między ziarnami, a uzyskiwane przez wytworzenie odpowiedniego stanu naprężeń w masie.

Rozróżnia się dwa podstawowe typy materiałów wiążących stosowanych jako składniki mas: lepiszcza i spoiwa.

Lepiszcze mineralna substancja stała o bardzo drobnych cząstkach (<0,02 mraX w praktyce odpowiednio dobrany gatunek gliny. Najczęściej stosowany w masach formierskich rodzaj gliny nosi nazwę bentonitu, Masy z lepiszczem są używane prawie wyłącznie jako masy formierskie, gdyż ich mniejsza wytrzymałość jest niewystarczająca do wykonywania rdzeni narażonych w formie na większe obciążenia mechaniczne i cieplne. Samo lepiszcze nie stanowi jeszcze materiału wiążącego, jest nim dopiero mieszanina gliny 1 wody. Zawartość gliny w masie wynosi najczęściej 6-?-13%, a wody 2,5-r 4,5%,

Mechanizm wiązania mas formierskich z gliną nie został w pełni wyjaśniony. W praktyce najistotniejszą rzeczą w celu uzyskania odpowiednio dużej wytrzymałości masy formierskiej jest dostateczne zbliżenie do siebie ziaren piasku otoczonych mieszaniną wodno-glinową, czyli zagęszczenie masy. Ciekawą i wykorzystywaną niekiedy w praktyce cechą takich mas jest znaczne zwiększenie wytrzymałości po ich wysuszeniu, co jednak komplikuje i spowalnia proces formowania. Z tego powodu formy suszone są stosowane rzadko, głównie w produkcji małoseryjnej odlewów ze stopów o wysokiej temperaturze topnienia, zwłaszcza staliwa, Masy nie wysuszone noszą nazwę wilgotnych, a wykonywanie form z takich mas nazywa się formowaniem na wilgotno i jest najbardziej rozpowszechnioną metodą wykonania form jednorazowych.

Dodatki stosowane do mas wodno-glinowych mają na celu polepszenie różnych własności mas, innych niż sama wytrzymałość. Najważniejszą i największą grupę dodatków stanowią materiały zmniejszające skłonności do powstawania powierzchniowych wad odlewów, które tworzą się w wyniku przypalania się masy do powierzchni odlewu. Wśród tego typu dodatków główne miejsce zajmuje pył węglowy, dodawany w ilości od 3-ł*5%.

Innym rodzajem lepiszcza jest cement, masy zaś sporządzane z dodatkiem cementu i wody noszą nazwę mas cementowych.