DSCN1706

Grupa społeczna 55

ściwości samych wykonawców; specyficzne cechy osobowościowe (zarówno psychiczne jak i fizyczne) zaznaczają się po pewnym czasie uczestniczenia w danej grupie lub grupie określonego typu. Znane jest, dla przykładu, zjawisko tzw. deformacji zawodowej, tj wyraźnego, czasem zbyt jednostronnego, ukształtowania osobowości w wyniku długotrwałego wykonywania zawodu.

Człowiek jako uczestnik grupy to nie osobnik - całość w sensie biopsychicznym. lecz tylko pewien fragment konkretnej jednostki - to osoba społeczna w swojej roli. Osobnik konkretny może pełnić kilka ról społecznych (w różnych grupach) i działając. manifestować w tych rolach - stosownie do wymagań tej lub innej grupy - różne konstelacje swoich cech osobowościowych. Wyłania się tu interesujący problem dynamiki osobowości i kultury, wynikającej z uczestnictwa w w ielu grupach i w różnych sferach kultury - dynamiki polegającej na możliwości wykorzystania doświadczeń nabytych w jednej sferze i zastosowania ich w innych dziedzinach, w który ch jednostka uczestniczy. Ujmując zagadnienie od strony grupy jako całości, można powiedzieć, że jest ona systemem ról społecznych (owych fragmentów osobowości) realizowanych przez pewną liczbę osób - ról, których funkcje są (choć w różnymi stopniu) zintegrowane i podporządkowane jednej funkcji kolektywnej. F.lcmentami systemu grupy są w ostatniej instancji role (serie skoordynowanych, powtarzanych działali), a nie jednostki ludzkie, jakkolwiek zawsze działają jacyś konkretni ludzie.

Grupa społeczna może nią być w różnym stopniu. Dla określenia liczby i natężenia zmiennych o tym decydujących używa się niekiedy terminu „gnipowość (groupness) jE.F. Borgatta, L.S. Cottrell 1955, s. 409). Agregat jest już grupą, choć w stopniu minimalnym. Można dostrzec, że charakteryzuje się on pewną liczebnością, zasadą doboru uczestników' (kto powinien i kto może należeć do grupy), posiada ośrodki centralizacji (wspólne podstawowe wartości) symbole, centralne osoby. Ujęcie

tⁿⁱP> jako agregatu może być dokonane

^{Z pi,nktu} widzenia obserwatora zewnętrznego.

Grupa jako organizacja społeczna to juz system działań wykonywanych przez osoby w swoich rolach. Powtarzalność działań jest podtrzymywana przez instytucjonalizację czynności, polegającą na tym. że zostaną one uschemaiyzowane i normatywnie podtrzymane instytucjonalizacja zapewnia wykonywanie tak określonych czynności niezależnie od konkretnych wykonawców. Zakres schcmatyzacji. a więc i zakres oryginalności wy nikający z cech indywidualnych wykonawców, jest zróżnicowany, zależy on także od charakteru czynności Grupa jest systemem społecznym o ty le. o ile każdy jej uczestnik jest nastawiony pozytywnie do tych. z którymi współdziała, o ile czyni on rzeczy, które umożliwiają działanie innym i są jakimś wkładem do tego. co czynią inni. a także o tyle. o ile uczestnicy grupy powstrzymują się od czynienia czegokolwiek, co mogłoby zakłócać działania współuczestników systemu. Ta warstwa egzystencji grupowej jest dostępna w pełni tylko jej uczestnikom.

Grupa jako związek moralny stanowi jedność, której uczestnicy świadomie dąza do realizacji wspólnych ideałów Grupa posiada w ówczas wiedzę o swojej przeszłości

0    czynnikach swej ewolucji i kryteriach swojego rozwoju. W ujęciu grupy jako agregatu

1    jako organizacji abstrahuje się od procesów i czynników jej zmienności. Poznanie tych aspektów ży cia grupowego jest zazwyczaj udziałem tylko niektórych, najbardziej powiązanych z grupą, jej uczestników (F. Znaniecki 1988. s. 308 325) (M.P.)

Zob. emergentyzm. model grupy sprawnej, moralne podstawy organizacji, osobowość społeczna, rodzina, rola społeczna, stosunek społeczny. typologia gnip społecznych jako problem

Literaturo:

Morgana II'. Cottrell 1 S. 1955, Ot i the Cuis-sification of Groups. ..Sociomciry". vol 18