DSCN1726

12* |

12* |

3bok lak Iradycyj. I zeń elektryczny A schnie w przemyt. I Niewielkie koszty !

technologicznymi

kształtowe,

stanowi nicv/*[-w odlewniczych, aał w produkcji , RFN, Francja t wynikiem tzw, stalu niewielkiej va atrakcyjność zede wszystkim ymałości, utnoi-

malości i pJas-

• I lita nncjsc spięt-

żeliwie szarym.

przekrój czynny

raną przez wy-

mu o kształcie

/./. Materiały na odlawy    129

Skład chemiczny żeliwa sferoidalnego różni się od składu żeliwa szarego przede wszystkim większą zawartością węgla i krzemu (rys. 3.9) [3] oraz znacznie mniejszą dopuszczalną zawartością siarki (< 0,02%). Wynika to z jednej strony z dążenia do uniknięcia tzw. ciemnych plam, będących efektem wypływania (flotacji) grafitu, któremu sprzyja duża zawartość węgla, z drugiej zaś przeciwdziałania nadmiernemu skurczowi odlewów, przez stosowanie zasilaczy zmniejszających uzysk odlewu. Im więcej węgla wydzieli się w postaci grafltu, tym samym w większym stopniu zostanie skompensowany skurcz odlewu. Stąd też, jeśli zjawisko skurczu jest wielkością krytyczną, należy dążyć do otrzymania żeliwa sferoidalnego o osnowie fenytycznej bezpośrednio po odlaniu (bez obróbki cieplnej).

Zawartość manganu i fosforu zależy od gatunku żeliwa sferoidalnego, a szczególnie od rodzaju osnowy metalowej. Tak więc, ilość obu dodatków powinna być możliwie mała w żeliwie o osnowie fcrrytycznej, zapewniającej b. dobre własności plastyczne. W odlewach z żeliwa sferoidalnego o dużej wytrzymałości zawartość Mn powinna być odpowiednio większa, bowiem sprzyja on perlityzacji osnowy.

Osnowa żeliwa sferoidalnego może zmieniać się od fcrrytycznej do perl i tycznej. Obróbka cieplna żeliwa sferoidalnego umożliwia uzyskanie osnowy baini-tycznej i martenzytycznej o najwyższej wytrzymałości, sięgającej 900 MPa.

W grupie żeliwa sferoidalnego wyróżnia się 13 gatunków sklasyfikowanych na podstawie wytrzymałości na rozciąganie i wydłużenia (są to wartości minimalne dla danego gatunku) (tabi. 3.2). Obecnie bez specjalnych zabiegów ozyikuje się żeliwo klasy 300 07, o wytrzymałości na rozciąganie 520 MPa i wydłużeniu At wynoszącym

Dążenie do minimalizacji kosztów wytwarzania powoduje, że większość odlewów z żeliwa sferoidalnego stosuje się bezpośrednio w stanie lanym,

35

$80

sroidalnyia £3?

Ttblict 32. Klasyfikacja l własności mechaniczne żeliwa z grafitem sferoidalnym określane na próbkach pobranych z wlewków próbnych oddzielnie odlanych l obrobionych mechanicznie (PN-EN 1563:2000)

0zascz«M materiału (Zosk)	Km MPa min.	Au, MPs min.	At, % min.	HB	Mikrostruktura osnowy metalowi)
	350	220	22	ma*. 170	ferrytyczna
EJ4-GJ1+00-1S	400	230	Ig	mu, 200	ferrytyczna
RN-OJ3-40O-15	400	230	15	mu, 200	ferrytyczna
maiumo	430	310	io	170+240	perl ityczno* ferrytyczna
ŻKOJł-JOO-7	300	320	7	1(04-270	per lityczno ferrytyczna
t.N-Giim-i	600	370	3	1904-280	ferrytyczno-pcrlHyczna
W-OJf-TOM	700	420	2	230+ 300	ferrytyczno-perlityczna
f ttum-wM	SOD	400	2	230+130	zależna od obróbki cieplnej
1 RtWłJtWOO 2	900	r«oo -	2	240+ 300	załe/na od obróbki cieplnej