DSCN5806

Kumulacja w nerkach

Nefrotoksyczność Wydalanie z moczem

Ryc. 11.15. Udział grup sulfhydrylowych w rozmieszczeniu różnych związków rtęci w organizmie. Hg° (rtęć elementarna), MeHg⁺ (metylortęć), o.u.n. (ośrodkowy układ nerwowy).

rtęci jest układ oddechowy. Rtęć wchłonięta w ten sposób jest w 80% zatrzymywana w organizmie. Współczynnik podziału par rtęci między powietrze a tkanki wynosi 20:1 na korzyść tkanek. Kierunki rozmieszczenia się różnych związków rtęci w organizmie przedstawiono na ryc. 11.15.

Istotną rolę w metabolizmie rtęci odgrywają grupy sulfhydrylowe ligandów (RSH), tworząc kompleksy z tym metalem (zredukowany glutation GSH) i aminokwasy (cysteina, glicyna).

Rtęć elementarna (Hg°) gromadzona jest w układzie nerwowym (o.u.n.), może częściowo być także utleniania do rtęci nieorganicznej (Hg²*). Następnie ta postać rtęci nieorganicznej po połączeniu z ligandami osocza jest transportowana do nerek. Także związki alkilortęciowe (MeHg⁺) częściowo ulegają akumulacji w układzie nerwowym i częściowo następuje ich dealkilacja.

Pary rtęci metalicznej w procesie oddychania dostają się do strumienia krwi i w krwinkach czerwonych są utleniane. Proces ten przebiega niecałkowicie i pew-na ilość rtęci elementarnej, pozostająca we krwi, przenika przez barierę mózgowo--rdzeniową i barierę łożyska, powodując odkładanie rtęci w mózgu i tkankach płodu. Stężenie rtęci w mózgu ludzi eksponowanych zawodowo na pary rtęci było kilkakrotnie większe od stężenia w wątrobie i innych narządach (z wyjątkiem nerek). Stosunek zawartości rtęci znajdującej się w krwinkach czerwonych do znajdującej się w osoczu wynosi ok. 2. Wchłanianie związków alkilortęciowych przez płuca jest również bardzo duże.

U ludzi eksponowanych na pary rtęci wydalanie tego metalu z moczem nieznacznie przewyższa wydalanie z kałem. Zawodowa 6-miesięczna ekspozycja na stężenie rtęci w powietrzu wynoszące 50 pg/m³ po tygodniu może spowodować wydalanie jej z moczem w ilości 150 pg/dm\ Około 45% aerozoli tlenku rtęciowego, o wielkości cząstek ok. 0,16 pin, wydala się w czasie krótszym niż 24 h. a okres połowicznego wydalania pozostałej części wynosi 33 dni.

Związki fenylortęciowe w organizmie podlegają łatwo przemianie do połą. c/cń nieorganicznych, co powoduje, że rozmieszczenie tych związków jest cNiionc

9B