Energetyczne aspekty produkcji pieczywa 4

TABLICA VI. Struktura względna zużycia energii elektrycznej w produkcji pieczywa (na poziomic odniesienia A) (na podstawie badań własnych i (2, 3, 4])

Wyszczególnienie procesów i operacji	Udział procentowy
Transport pneumatyczny mąki	9-11
Przygotowanie ciasta	7-10
Dzielenie, formowanie i rozrost ciasta	5-8
Wypiek	30-40
Kotłownia	4-6
Warszaty naprawcze	1-2
Oświetlenie	15-42
Inne odbiorniki	3-15

TABLICA vn. Energochłonność skumulowana produkcji mąki i pieczywa (wg 9, 10]

Strumień energetyczny Produkt	Zboże: 90% importowane i 5% krajowe		Zboże: 70% importowane i 30% krajowe		Zboże krajowe
	MJ/t	%	MJ/t	%	MJ/t	%
Mąka Bezpośrednie nośniki energii	694	47,0	694	22,4	694	6,9
Materiały i surowce	757	51,2	2582	76,7	9294	92,8
Nakłady inwestycyjne	28	1>8	28	1,0	28	0,4
Ogółem	1479	100	3104	100	10019	100
Chleb Bezpośrednie nośniki energii	5968	66,4	5968	56.8	5968	38,0
Materiały i surowce	2794	32,6	4740	45,1	9206	61,4
Nakłady inwestycyjne	84	1,0	84	0,7	84	0,6
Ogółem	8576	100	10513	100	14 988	100
Bułki Bezpośrednie nośniki energii	5169	75,7	5169	59,6	5169	40.0
Materiały i surowce	1587	23,2	2422	39,5	7 665	59,4
Nakłady inwestycyjne	77	1,1	77	0,9	77	0,7
Ogółem	6833	100	8669	100	12 898	100

GOSPODARKA PALIWAMI I ENERGIĄ ■ 11/1992

TABLICA Vm. Struktura energochłonności skumulowanej w produkcji pieczywa

(wg 9, 10]

Strumień energetyczny Produkt	Zboże: 95% importowane i 5% krajowe		Zboże: 70% importowane i 30% krajowe		Zboże krajowe
	MJ/t	%	MJ/t	%	MJ/t	%
Chleb Zboże	451	5,3	2445	23,3	6910	46.2
Praca elewatora	101	1,2	101	1,0	101	0,7
Transport do młynów	11	0,1	11	0,1	11	0,1
Praca młyna	510	6.0	510	4,8	510	3,4
Transport do piekarni	59	0,7	59	0,6	59	0.4
Dodatki do pieczywa	1703	19,7	1683	16.0	1683	11.2
Praca piekarni	5704	61,4	5 704	54,3	5704	38,0
Ogółem	8576	100	10513	100	14 988	100
Bułki Zboże	427	6,3	2321	26,8	6 550	51.0
Praca elewatora	95	1,4	95	1,1	95	0.7
Transport do młynów	U	0,2	11	0,1	1)	0,1
Praca młyna	506	7,1	483	5,6	483	3.7
Transport do piekarni	50	0,7	50	0,6	50	0,4
Dodatki do pieczywa	592	7.9	534	6,2	534	4,1
Praca piekarni	5175	76,4	5175	59.7	5185	40.0
Ogółem	6833	100	8669	100	12898	100

ENERGOCHŁONNOŚĆ SKUMULOWANA PIECZYWA

Podobnie jak w przypadku innych produktów spożywczych, również w przypadku mąki i pieczywa w jednostkowej wartości energochłonności skumulowanej największy udział przypada na materiały i surowce. W produkcji mąki stanowią one ponad 92% nakładów, natomiast nośniki energii jedynie ok. 7% (tabl. VII). Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku pieczywa, gdzie nakłady energetyczne pod postacią nośników energii osiągają wartość ok. 40%, natomiast nakład energetyczny wniesiony z surowcami i materiałami maleje do ok. 60%. Nakłady inwestycyjne nie przekraczają 1%.

W strukturze zużycia energii przy produkcji pieczywa (tabl. VIII) największą wartość stanowi eksploatacja piekarni, wynosząca ok. 40%. Również znaczną wartość energetyczną wnoszą ze sobą dodatki używane przy produkcji pieczywa. Ich wartość w przypadku chleba przekracza nawet 10%. Podobne aspekty energochłonności produkcji, lecz ze szczególnym uwzględnieniem nakładów materiałowych, podaje praca [2].

PODSUMOWANIE

Posługiwanie się przedstawionym schematem użytkowania energii może ułatwić porządkowanie wiedzy w zakładzie przemysłu spożywczego na przykładzie branży piekarskiej. Wartości j/₃ i rj_A mogłyby stanowić istotne uzupełnienie informacji wnoszonych przez zakładowy, produkcyjny i technologiczny wskaźnik jednostkowego zużycia, jak też informacji, które można uzyskać, stosując się do zaleceń GUS. Techniczny aspekt współczynników rj₃ i może być dodatkową miarą efektywności użytkowania energii. Zakłady piekarskie są miejscem występowania dużych ilości energii odpadowej. Najczęściej spotykanymi przyczynami zwiększonych strat energii są: nieprawidłowa regulacja palników, szczeliny występujące wokół palników, nieszczelności w konstrukcji komory spalania piccy i nieprawidłowy kąt rozpylania paliwa; ponadto przyczyny wynikające z tarczy spiętrzającej i uszkodzonej dyszy roz-pyłowej. Analiza występujących strat oraz ich zmniejszenie wiąże się z określeniem współczynnika nadmiaru powietrza 2, co wymaga analizy składu chemicznego spalin.

Prace prowadzone w zakładach piekarskich zmierzają do wprowadzania rozwiązań ograniczających zużycie energii ogółem i wykorzystujących energię odpadową:

- wymienniki ciepła spaliny (woda i para) wodna,

- urządzenia kontrolne do obserwacji spalania,

- oszczędnościowe zaparowniki do procesów typu PTC,

- urządzenia do wytwarzania pary wodnej z ciepła gazów odlotowych,

- pompy ciepła.

W zakresie zużycia energii elektrycznej, dążąc do racjonalizacji, należy głównie zwrócić uwagę na prawidłowe obciążenie silników w procesie wypieku, dzielenia, formowania, transportu i rozrostu ciasta. Dotyczy to np. konieczności pełnego wykorzystania pojemności dzież, zwiększenia stopnia wykorzystania maszyn i urządzeń, szczególnie w produkcji pieczywa o małej gramaturze. Ponadto znaczne oszczędności w zużyciu energii elektrycznej można osiągnąć głównie w wyniku usprawnień w organizacji produkcji.

LITERATURA

[1] Brudka Lisiecki W.. Grekowicz W.: Nakłady materiałowocncrgetyczne i wskaźniki jednostkowej energochłonności produkcji pieczywa z wypiekiem w piecach PTC-52/250. Zakład Badawczy Przemysłu Piekarskiego, Warszawa 1988.

[2] Lewicki P. P., Adamczyk R.: Zużycie energii elektrycznej przy produkcji pieczywa. Cz. I. Zużycie energii w procesach podstawowych. „Przegląd Piekarski i Cukierniczy” 1986, 2, 14-16.

[3] Lewicki P. P.. Adamczyk R.: Zużycie energii elektrycznej w produkcji pieczywa. Cz. II. Wskaźniki jednostkowego zużycia energii elektrycznej. „Przegląd Piekarski i Cukierniczy” 1986, 3, 14-16.

[4] Lewicki P. P„ Strzelewska T.: Zużycie energii elektrycznej w produkcji pieczywa. Cz. III. Zużycie energii w procesach podstawowych i przez działy nieprodukcyjne piekarni. „Przegląd Piekarski i Cukierniczy” 1986, 4, 13-16.

[5] Lisiecki W.. Brudka J., Ambroziak Z.: Energetyczna analiza procesowa w przemyśle piekarskim. Materiały IV Konferencji Naukowo-Technicznej nt. „Budowa i eksploatacja maszyn w przemyśle spożywczym”. Olsztyn 1987.

[6J Lisiecki W.. Brudka J.: Przegląd pieców' piekarskich konstrukcji krajowej. Cz. I. „Przegląd Piekarski i Cukierniczy” 1986, 1, 12-17.

(7] Metoda obliczania wskaźników jednostkowego zużycia paliw i energii w przemyśle spożywczym. Zeszyty Metodyczne GUS. Zeszyt Sprawozdawczości Statystycznej nr 69. Warszawa 1986.

(8] Neryng A., Wojdalski J., Budny J., Krasowski E.: Energia i woda w przemyśle rolno-spożywczym. Wybrane zagadnienia. WNT, Warszawa 1990.

(9] Piskwwwicz W.. Budny J.. Wojdalski J.: Skumulowane zużycie energii do produkcji mąki i pieczywa. „Przegląd Piekarski j Cukierniczy” 1984, 4, 10-1J.

(10] Wojdalski J., Irek P.. Leder A.: Zakład piekarski-użytkownik energii. „Przegląd Piekarski i Cukierniczy” 1990, 1, 5-7.