Farm1936

ludzi zdrowych. Stałe te mogą. zależnie od wielu czynników, podlegać indywidualnym wahaniom, tym większym, im bardziej odpowiedni proces jest zaburzony.

Szybkość procesów pierwszego rzędu można również wyrazić, posługując się tzw okresem połowicznego wchłaniania lub połowicznej eliminacji. Równanie (6) można przekształcić do postaci:

(10)

Wyraz stojący po lewej stronic równania jest stosunkiem stężeń, a więc liczbą nicmianowaną. Ponieważ k ma wymiar stałej, z równania wynika, że czas niezbędny do przetransportowania lub biotransformacji określonej części stężenia początkowego jest zawsze taki sam i nic zależy od absolutnej wartości stężenia. Jeśli np. określone stężenie leku zmniejszy się do połowy po upływie 2 h. to dokładnie taki sam czas będzie potrzebny, aby do połowy zmniejszyło się każde stężenie tego samego Icku (ryc. 2.J).

Jako miernik szybkości procesów kinetycznych przyjęto stosować czas niezbędny dla zmiany (zmniejszenia lub wzrostu) stężenia Icku o połowę. Jak wspomniano. czas taki ma nazwę połowicznego wchłaniania lub połowicznej eliminacji, zależnie od procesu, który charakteryzuje. Często stosuje się również termin „okres półtrwania” łub mający trochę archaiczny charakter „biologiczny okres pół-trwania'*. Czas ten oznaczony jest zwykle symbolem r_0J.

Ponieważ zwykle zakłada się ścisłą zależność między stężeniem leku w płynach ustrojowych a zastosowaną dawką, zarówno czas połowicznego wchłaniania, jak i czas połowicznej eliminacji nie zależą od zastosowanej dawki leku, jeśli odpowiednie procesy przebiegają zgodnie z kinetyką pierwszego rzędu. Zależność między stałą k a czasem to_₅ określa wzór:

Charakterystyka procesów zerowego rzędu Postępując analogicznie jak w przypadku procesów pierwszego rzędu, uzyskuje się wzór na stężenie dla procesów zerowego rzędu:

(12)

C= C₀ ± kr

Jest to równanie prostej (ryc. 2.3). Przebieg procesu charakteryzuje się jednakowymi przyrostami stężenia w jednostce czasu.

Stałą k wyznacza wzór:

t

(13)

zaś tuj równanie:

Ryc. 2.3. Zmniejszanie się stężenia leku w

sza się o potowę. pizadtóa s.ę wraz z    £*££££ ^S"“™ ^m""^f

Wartość los dla procesów rzędu zerowego jest zależna - odmiennie niZ w przypadku procesów pterwszego rzędu - od stężenia początkowego, powtększenie dawki leku prowadzi więc do przedłużenia toj.    ^v

Modele farmakokinetyczne.

Pojęcie kompartmentu

Pod pojęciem kompartmentu w farmakokinetyce rozumie się obszar kinetycznie homogenny, tzn. taki, w którym każdy punkt jest jednakowo dostępny dla cząsteczek leku. Pojęcie homogenności zakłada też, że każda zmiana stężenia leku w obrębie określonego kompartmentu dotyczy jednocześnie całego kompartmentu (choć jest to oczywiście uproszczenie).

Pojęcie kompartmentu ma charakter czysto funkcjonalny. Kompartment może być określonym obszarem topograficznym, nie jest to jednak warunek niezbędny. Kompartmentem jest więc np. krew, ale może nim być również płyn wewnątrzko-

41