Farm1937

mÓrkt'\vv, białka surowicy, tkanka kostna lub każdy inny obs/ar, |hhI warunkiem żo t wymagana dokłndiuyścit) sjtcluia warunek homogenności, Organizm nn>>n„ więc traktować jako twór składający -się z wielkiej liczby kompartmentów. W p,_a^ tyccjednak ukhul ten można bardzo uprościć, Istnienie określonego koniportinctu tu nu W na pominąć. jeśli nie wpływa on znacząco na przebieg interesującego _n«_s poH-esu kinet.w/ncgo, Jeśli badamy np. przebieg stężenia leku we krwi w miam jego wydalania. natomiast lek przenika / tkanek do krwioblegu / \vystnrcziijq_Cł, szybkością, to istnienie kompattineutu tkankowego można pominąć i potraktować organizm jako jeden kompartment, Posługujemy się wówczas modelem jedno-kompurtmentowym Jeśli jednak np. przenikanie leku t tkanek do krwi jest /_IU(. c/qco wolniejsze niż jego eliminacja, to model taki mo/e okazać alę niowystarc/a-jqc> Szybkość, /.jaką lek jest usuwany, tylko pocz«|tkowo zależy bezpośrednio od jego stężenia we krwi, l*o pewnym czasie o szybkości eliminacji zaczyna decydować w coraz większym stopniu szybkość redystrybucji leku z tkanek do krwi, W takiej sytuacji należy posłużyć się modelom dwukompartmentowym, ponieważ, szybkość eliminacji jest funkcją stężenia leku we krwi. które z kolei w znacznym stopniu zależy od transportu Icku z kompartmentu tkankowego. Model luki uw/ględ-nia istnienie tzw. kompartmentu centralnego. czyli łożysku naczyniowego, oraz kompartmentu tkankowego, zwanego też obwodowym.

Miejscowe i ogólne działanie leków

W wielu przypadkach lek można wprowadzić bezpośrednio tam. gdzie powinien dziułać. W ten sposób postępuje się np. odkażając skórę czy podając choremu na nieżyt nosa lek zwężający naczynia na błonę śluzową nosa. Najczęściej jednak i wprowadzenie leku odbywa się w miejscu odległym od punktu uchwytu.

W pierwszym przypadku lek dociera do punktu uchwytu, pokonując nie-; wielką odległo.ść, a proces transportu jest stosunkowo mało skomplikowany. W sytuacji takiej zakłada się, że lek w ogóle nie przedostaje się poza miejsce podania, punkt uchwytu i - co najwyżej - obszar łączący te dwa miejsca. Taki sposób podania leku nazywa się podaniem miejscowym, a jego działanie -działaniem miejscowym

Jeśli jednak chory z bólem głowy zażyje lek doustnie, to lek ten musi zostać przetransportowany z miejsca podania do punktu uchwytu. Transport leku zachodzi za pośrednictwem krwi. Aby do tego doszło, lek musi dostać się do krwiobic-gu. Wtedy jednak nie dostanie się on wybiórczo do punktu uchwytu, lecz rozprzestrzeni się w całym organizmie, przy czym w różnych miejscach stężenie leku może być różne. Co więcej, działanie takiego leku może ujawnić się wszędzie tam, gdzie się znajdzie (niekoniecznie tam, gdzie zamierzono); do punktu uchwytu dotrze zaś tylko niewielka jego część. Lek taki może podlegać najróżniejszym oddziaływaniom wszędzie tam, gdzie będzie obecny, np. metabolizmowi w wątrobie czy wydalaniu przez nerki, co w jeszcze większym stopniu zmniejszy ilość leku docierającą do punktu uchwytu i skomplikuje jego losy.

Działanie leku transportowanego przez krew, ujawniające się w miejscu odległym od miejsca podania, nazywa się działaniem ogólnym, a podanie prowadzące do takiego działania - podaniem ogólnym.

“ /inic/cntu

Wchłanianie leków

luk wspomniano nu micnu, *>,ktwl. j„, ,„

|M/v stosowany, lub zwia/kl o /hi u ' , ^VVch,ll'«imii oraunlzm i.- akii ■ ^v, Lcniuchan™,,*^

(.poVzwla_!!clw<«n,Khm;d^,,"^,,'“J""^,ę4c”ⁱ"

portowany. na proces wchłanianiu tjdyw, OTbkS    -    ______

wprowadzenia, obecnosi różnych    przepływ,, koel w miejsc,

Iknlfllzllt lal... - L

¹ **” ?**”« i™ P^JoSTdS^^fctei ł-««cm (l|mW/wln&iwoSci ri,yk,_vhcl,n , w miejscu p,xlanu

■ różnych substancji,’

"P^asawsari

.„„““■'“"j' ^w przypadku wchla-yin przypadku mogą wykazywać

jest siata szybkości wchta-potowteznego wchłaniania

ponowa,jy. na proces wchkuiianlu wpE''^""'imhfcjMMinn,. w prowadzenia. oheeno« różnych sub4,n_cii .^k u ^P"'^I'^^V'^U kn»l w miejscu P"W "■■^r,chni“ kontnklu. C,y„„,ki ,e „,,,,„    ^k""^luk>" ' burto* onu

manio ' przewodu pokarmów....^____“k"^nc,™czcnicwn_r/vn:,rtk„w.

(rye. 2.2).

RiS/nc przyczyny mogą powodować że nic ™i_n _ i wchłonięta. Lek może np. ulegać wytraceniu r»- ^a*®Pp^l*^una dawka leku zostanie stać nierozpuszczalną, lub zostać częściowo wyS^z^'^!' ^pn?^imuiv P°' zanim dojdzie do jego wchłonięcia. Istnieje wJ-podanej dawki została wchłonięta. P^dośtannoJ?'SS* f

wcldom^u^H'^Pn0<Cl hl°^1#R,CInCj'^mmC7^ *i* podanej die^lklóiyułega

Zależność wchłaniania Icku od jego uwalniania. Dotychczas zakładano, te lek pojawia się w maksymalnym stężeniu w miejscu podania w momencie wprowadzenia. W rzeczywistości sytuacja taka zachodzi tylko wówczas, gdy lek wprowadzony zostanie w postaci roztworu. Zwykle jednak wprowadź*! się lek, zwłaszcza do przewodu pokarmowego, w postaci stałej. Jest on wówczas „zamknięty” w preparacie (tabletce, drażetce itp.) i do jego uwolnienia niezbędny jest określony czas. Po uwolnieniu (np. po rozpndnięciu się tabletki) lek zaczyna rozpuszczać się w płynach znajdujących się w miejscu wprowadzenia, jednak i ten proces zachodzi stopniowo: początkowo stężenie jest niewielkie, wchłanianie zaś powolne.

Szybkość rozpuszczania się związku w wodzie jest jego cechą fizykochemiczną, zależną m.in. od odczynu panującego w środowisku. Leki kwaśne rozpuszczają się szybciej w środowisku zasadowym, zasadowe - w kwaśnym. Lek o charakterze kwasu może rozpuszczać się w kwaśnym pH tak powoli, że jego szybkość wchłaniania będzie znikoma, pomimo że większość leku występuje w postaci nie-zdysocjowanej, a więc dostępnej wchłanianiu. W tych samych warunkach związek zdysocjowany może zostać wchłonięty szybciej, gdyż szybciej ulegnie rozpuszczeniu.

Szybkość rozpadu leku zależy od jego składu i technologii stosowanej podczas produkcji. Szybkość rozpuszczania się związku, oprócz wymienionych czynników, zależy od rozdrobnienia i od struktury krystalicznej, a więc również od czynników o charakterze technologicznym. Wiele leków o identycznej budowie che-

43