fizjo(1)

Krew stanowi około 7% masy ciała. Większość (55% objętości) to osocze, czyli płynne środowisko tworzące "zawiesinę" dla elementów morfotycznych, którymi są krwinki czerwone (ertytroeyty), krwinki białe (leukocyty) oraz płytki krwi.Rola krwi jest bardzo zróżnicowana, wyróżnia się jej trzy główne funkcje: transportową, obronną i homeostatyczną Najważniejszą z nich jest funkcja transportowa. Krew dostarcza do komórek tlen (pobrany wcześniej z płuc) oraz składniki energetyczne, sole mineralne i witaminy (pobrane z przewodu pokarmowego). Zbędne produkty przemiany materii (dwutlenek węgla, mocznik, kwas moczowy) również są transportowane przez krew, która zabiera je z tkanek i przenosi do narządów wydalniczych (nerek, skóry) i do płuc (usuwają dwutlenek węgla). Mniej znaną funkcją również zwdązaną z transportem jest udział krwi w termoregulacji. Krew' odbiera ciepło z okolic, w których produkowane jest ono w nadmiarze (np. z wątroby i z mięśni), i przenosi je do nieco chłodniejszych regionów. Dzięki temu nasz organizm utrzymuje w miarę stałą temperaturę w całym ciele, jedynie z niewielkimi różnicami pomiędzy różnymi rejonami. Oprócz ciepła krew transportuje również hormony, biorąc udział w regulacji przez te aktywne biologicznie substancje wielu reakcji biochemicznych w ustroju. Funkcja obronna i udział w homeostazie Poza funkcjami transportowymi krew bierze udział w reakcjach obronnych organizmu; przenoszone przez nią przeciwciała i komórki odpornościowe zwalczają wszelkie zagrożenia z zewnątrz i z wewnątrz.Trzecią główną funkcją jest wspomniany już udział krwi w tworzeniu stałego środowiska wewnętrznego, czyli w homeostazie.

Osocze krwi zasadniczy, płynny składnik krwi, w którym są zawieszone składniki morfotyczne (komórkowe). Stanowi ok. 55% objętości krwi. Uzyskuje sięje przez wirowanie próbki krwi. Osocze po skrzepnięciu i rozpuszczeniu skrzepu nazywamysurowńcąkrwi.91%

- woda 8% związki organiczne 1% - związki nieorganiczne Osocze krwi jest płynem słomkowej barwy składającym się przede wszystkim z wody, transportującym cząsteczki niezbędne komórkom ale również produkty' ich przemiany materii. Z powodu zdolności krzepnięcia odgrywa podstawową rolę w hemostazie. Białka osocza pełnią różne funkcje: odpowiadają za równowagę kwasowo-zasadową, ciśnienie onkotyczne, lepkość osocza, obronę organizmu, a w przypadku głodu są źródłem aminokwasów dla komórek. Krwinki białe leukocyty norma fizjologiczna 4-10 tys/mm3 -w ich skład wchodzą: granulocyty w cytoplazmie zawierają liczne ziarnistości oraz posiadają jądro komórkowe podzielone na płaty wytwarzane w czerwonym szpiku kostnym Limfocyty -stanowią 23-30% wszystkich krwinek białych -w zależności od pełnionych funkcji dzieła się na: -limfocyty T -grasicozalezne pomocnicze -cytotoksyczne limfocyty B szpikozalezne limfocyty Nk naturalni niszczyciele L.T odpowiedzialne za obronę organizmu przed zakazeiami wirusowymi grzybianymi i niektórymi bakteryjnymi, odrzucenie przeszczepów i nieprawidłowo zbudowanych Komorek wlanego ciała L. B odpowiedzialne za wytwarzanej przeciwciał (immunoglobulin) dzieła się i przekształcają w dojrzale komorki plazmatyczne zdolne do wytwarzania immunoglobulin L NK -chronią głownie przed komórkami nowotworowymi i Komorkami z defektem genetycznym -wykazują silna aktywność cytotoksyczna niszcząc obce komorki za pomocą wytworzonych przez siebie białek Monocyty -stanowią 6% w'szystkich krwinek białych -biorą udział w tworzeniu ziarniny w czasie gojenia ran -uczestniczą w wytwarzaniu wrodzonej odporności nieswoistej dzięki zdolnościom do fagocytozy -uczestniczą w wytwarzaniu nabytej odporności swoistej czyli odpowiedzi immunologicznej np. po przebyciu zakażenia -wytwarzają interferon Trombocyty-średnica 2-4u-brak jadra komorkowego-norma 150-400 tys/mm3 -zyja ok. lOdni -biorą udział w krzepnięciu krwi -wykazują zdolność do agregacji czyli tworzenia skupisk tzw agregatów płytkowych oraz adhezji czyli przylegania do uszkodzonej ściany naczynia Krwinki czerwone erytrocyty -stanowią 95% składników morfotycznych krwi -brak jadra k. -norma fizjologiczna

k. 4-4.5 m.4,5-5,4 mln'mm3 -zawiera 57%wody 34% hemoglobiny a 9% otoczka -powstają w^r czerwonym szpiku kostnym -zyja przeciętnie 120 dni -rozpadaja się głownie w śledzionie -sa spłaszczone na podobieństwa dysku i obustronnie wklesle w' środku -średnica wynosi 7u (normocyty) Funkcje krwinek czerwonych

l. transportuje tlen możliwy dzięki następującym przystosowaniom komorki -zawartość hemoglobiny -kształt komorki -brak jadra k.2.transport 002 dzięki obecności hemoglobiny i anhydrozy węglanowej 3buforowanie krwi udział w utrzymywaniu stałego ph krwi Pojemność tlenowa krwi ilość tlenu jaka może pjzyłączyć krew lOOml krwi-16gHb lgHb-l,34ml02 16gHb -2ImłO2/100mlkrwi (krew' tętnicza) 15ml02/l OOml krwi (k zylna )Homeostaza zdolność organizmu do utrzymania stałości środowiska wewnętrznego Mechanizmy regulujące równow agę kwasowo zasadowa krwi -układy buforowe krwi i tkanek -czynność układu oddechowego -czynność nerek Buforowe układy krwi obecne w osoczu mieszaniny słabych kwasów i ich zasadowych soli zapewniające utrzymanie stałego ok. 7,4 pH krwi (7,35-7,45), najważniejszymi buforowymi układami krwi są bufory: -Węglanowy- fos foranowy -białkowy Ich działanie polega na neutralizacji wprowadzonych egzogennie (np.: wraz z pożywieniem) lub powstających w wyniku przemiany materii związków chemicznych o charakterze kwaśnym i zasadowym, np.: twwzony podczas beztlenowego katabolizmu glukozy w mięśniach kwas mlekowy zostaje zneutralizowany W. można podzielić w zależności od wielkości grup miesniowychzaangazowanych w wysiłku: ogólne, w których bierze udział co najmniej 30% całkowitej masy mięśni (np. obie kończymy dolne), i lokalne angażujące mniej niż30 % całej masy mięsni. W zależności od czasu trwania rozróżnia się wysiłki krótkotrwałe (do 15min ), o średnim czasie trw'ania (15-30 min.) i wysiłki długotrwałe (ponad 30 min ). Ponadto w zależności od intensywności rozróżnia się W. o rożnym stopniu ciężkości lekkie średnie ciezkie i bardzo ciezłde. Zwykłe miarą ich intensywności jest całkowity' wydatek energii w jednostce czasu lub odpowiadająca mu objętość tlenu pobranego z wdychanego powietrza. Najczęściej oblicza się, jaki procent indywidualnej wartości maksymalnego tempa pobierania tlenu (V02max), zwanego też pułapem tlenowym danego człowieka, stanowa aktualne zapotrzebowanie na tlen. W zależności od procesów energetycznych zachodzących w pracujących mięśniach -wysiłki beztlenowe tlenowa i mieszane czyń tlenowo-beztlenowe Rola nerek w' utrzymaniu rkzNerki są jedynym narządem zdolnym do aktywnej eliminacji jonów wodorowych w warunkach fizjologicznych i do regeneracji zmniejszonej pojemności

zapoczątkowuje syntezę globiny i przyłączanie jej _____

przyspiesza dojrzewanie erytroblastow zwiększa się reticulocytona i pila młodych erytrocytów - wzrost liczby erytrocytów stężenia Hb i liczby hematokrytowej Zmiany stężenia kwasu mlekowego Gdy intensywność treningu zaczyna rosnąć stężenie kwasu mlekowego utrzymuje się przez pewien czas na stałym poziomie (poziom bazowy około 2 mmol/L - milimole kwasu mlekowego na litr krwi) i nie zmienia się mimo wzrostu tętna Wraz z kolejnym w'zrostem intensywności zaczyna się także rosnąć stężenie kw'asu mlekowego we krwi. Oddech zaczyna być przyspieszony, gdyż organizm spala więcej kalorii i potrzebuje do tego więcej tlenu. Ten pierwszy wzrost zachodzi mniej więcej przy 70% HRmax

dudowa hemoglobiny zbudowana jest z dwóch komponentów: -4&hem związek organiczny niebialkowy 96%globina-białko norma fizjologiczna: kobiety 14.5 g/dl ml6.0 Funkcje hemoglobiny -transport tlenu z powietrza pącherzykowatego do komórek Każda cząsteczka hemu ma zdolność do nietrwałego przyłączenia 1 cząsteczki tlenu w wyniku procesu utlenowania i powstaje oksyhemoglobina -Transport C02 z komórek do powietrza pęcherzykowatego około 20%CO2 przyłącza się do grup aminowych łańcuchów peptydowych i powstaje karbinohemoglobina-działanie buferujące czyli bierze udział w regulacji równowagi kwasowo zasadowej krwi Liczba hematokrytowa wyraża procentowy stosunek objętości ciat upostaciowanych do objętości krwi ich średnia wartość to jest45% Kobiety41 M46% Pochodne hemoglobiny oksyhemoglobina-polączenie hemoglobiny z tlenem karbaminohemoglobina-połaczenie hemoglobiny z 002 karboksyhemoglobina-polaczenie hemoglobiny z tlenkiem węgla methemoglobina-powstaje w wyniku utleniania FE++ na Fer-++ Wysiłki Statyczne w zależności od intensywności miarą obciążenia bezwzględnego jest wielkość rozwijanej siły potrzebnej do pokonania oporu zewnętrznego np. wielkość utrzymywanego ciężaru Miaią obciążenia względnego jest stosunek aktualnie rozwijanej siły do maksymalnej siły skurczu dowolnego danej grupy mięśni dzielimy: lekkie 15%,średnie,cieżke,b.cięzkie50%. Zmiany objętości osocza w wysiłkach krótkotrwałych w ciągu 5,15 min wysiłku objętość osocza zmniejsza się o 10,15% i następnie nie ulega większym zmianom przyczyną tego jest głownie wzrost ciśnienia hydrostatycznego krwi w naczyniach włosowatych i jego przewaga nad ciśnieniem onkotycznym białek osocza co prowadzi do przesunięcia części wody z osocza do przestrzeni pozanaczyniowej. Granulocyty dzielą się na obojętnochłonne -stanowią 63% wszystkich krwinek bialych-jądro zbudowane z 1-5 płatów- wykazują zdolność do:-poruszania się w kierunku ognisk zapalnych martwych tkanek i innych obcych ciał-przenikania przez nieuszkodzone ściany naczyń krwionośnych do otaczających tkanek-pochlaniania i enzymatycznego rozkładu komórek, resztek tkankowych, bakterii-fagocytozy. Granulocyty kwasochlonne stanowią 3% wszystkich krwinek białych-ich liczba wzrasta w stanach alergicznych kiedy w tkankach w większyeh ilościach uwalnia się histamina Granulocyty zasadochionne-stanowią0.5-1% wszystkich krwinek białych-w ziamistościach znajduje się heparyna czynnik hamujący proces krzepnięcia krwi i histamina świadczy o ich udziale w reakcjachaleginczych. zmiany w układzie erytrocytarnym wysiłki o krótkim i średnim czasie trwania-poliglobulina-zwiększenie liczby krwinek czerwonych w jednostce objętości krwi-zwiększenia stężenia hemoglobiny-zwiększenie liczby hematokrytowej przyczyny: -przesunięcie części wody do środowiska pozanaczyniowego zagęszczenie krwi zwiększenie jej lepkości Wysiłki długotrwałe bardzo często stwierdza się zmniejszenie liczby erytrocytów zmniejszenie stężenia hemoglobiny i liczby hematokrytowej przyczyny:-wzrost objętości osocza-hemoliza wewnątrznaczyniowa czynniki mechaniczne kwasica metaboliczna hipoglikemia wzrost temp wewnętrznej i hemokoncentracja Wysiłek wywołujący ostre niedotlenienie hipoksja wpływa na zwiększenie aktywności erytropoetyny poprzez zwiększenie liczby komórek okolokłebkowych nerek w których ona powstaje, wysiłek fizyczny w zależności od skurczu mięśniowego wysiłki dynamiczne wykorzystywane z przeważającym udziałem skurczów izotonicznych Stwarzają doskonałe warunki do tworzenia krwi oddychania tkankowego umożliwia to rozwój energetycznych procesów' tlenowych oraz opóźnia wystąpienie objawow zmeczenia.Wysiłld statyczne wykonywane z pizew'ażającym udziałem skurczów izometrycznych występuję zahamowanie swobodnego przepływu krwi przez miesnie co pówodujezakwasźenie komórek mięśniowych w wyniku gromadzenia się produktów przemiany materii budowa i funkcje erytrocytów-stanowia 95% składników morfotycznych krwi-brak jądra komoikowego-norma fizjologiczna k4-4.5mln/mm3 M4.5 5.4-zaw'iera 57%wody 34% hemoglobiny a 9%otoczka-pow'staja w czerwonym szpiku kostnym-zyja przeciętnie 120 dni-rozpadaja się głownie w śledzionie- sa spłaszczone na podobieństwo dysku i obustronnie wklesle wyrodku-Funkcje:-transportuje tlen możliwy dzięki następującym przystosowania komorkizawaitość hemoglobiny kształt komorki brak jadra komorowego- transportC02-buforowanie krwi podział wys. dynamicznych ze względu na intensywność wysiłku miara obciążenia bezwzględnego jest ilość energii wydatkowanej przez organizm w jednostce czasu czyli moc intensywność można wyrazie: w^r jednostkach częstości skurczów serca jako wydatek energii w jednostce czasu.Miara obciążenia względnego jest stosunek aktualnego poboru tlenu podczas pracy do maksymalnego poboru tlenu wyrażony w % dzielimywysilek maksymalny wysiłki su pramaksymalne i wysiłki submaksymalne L Ś C BC 20.75% wpływ wysiłku fizycznego na krwinki białe leukocytoza miogenna faza limfocytama-charakterystyczna dla wysiłków umiarkowanych faza neutrofilna-charakterystyczna dla wysiłków średnich i ciężkich faza intoksykacyjna-typ regeneracyjny i typ degeneracyjny