Fonetyka 2

NARZĄDY

MOWY:

biorą udział w powstawaniu głosek.

SYLABA

to część wyrazu utworzona przez samogłoskę lub samogłoskę ze spółgłoską (spółgłoskami).

u - pał

sa - mo - lot

płuca

tchawica z krtanią

jama gardłowa

Z płuc wydychamy powietrze, które przez tchawicę dostaje się do krtani, gdzie znajdują się wiązadła głosowe. których drgania powodują powstanie dźwięku.

Sylaba otwarta jest zakończona samogłoską. Sylaba zamknięta - jest zakończona spółgłoską.

ko - ło nos

AKCENT WYRAZOWY

jama ustna

podniebienie miękkie i twarde, wargi, język. zęby. dziąsła.

to silniejsze wymówienie jednej z sylab w wyrazie.

szko ła

jama nosowa

				4 litery	„i” przed samogłoską (e) nie jest samo-dzielną głoską, a jedynie zmiękcza spół-
b	• 1	e	i
				3 głoski	głoskę poprzedzającą (b ).
				4 litery	..i” przed spółgłoską (z) nie tylko zmięk-
W	1	z	a	4 głoski	cza spółgłoskę poprzedzającą (w ), ale również stanowi samodzielną głoskę.

W

bi e I

akcent w języku polskim pada najczęściej na drugą sylabę od końca.

pi - sa	I i
pi - sał -	bym
gra - ma	- ty - ka
czte - ry	- sta
Rzecz - po - spo - li - ta

g w tych wyrazach akcent pada _ na czwartą sylabę od końca.

w tego typu wyrazach akcent pada na trzecią sylabę od końca.

pi - sa - li - by - śmy pi sa - li - by - ście

Głoski

ustne

- przy ich wymawianiu powietrze przechodzi tylko przez usta.

np. a. o, u. i, b. t. k. I, r.]] f. w. z.

AKCENT ZDANIOWY

to silniejsze wymówienie jednego z wyrazów w zdaniu.

Głoski

nosowe

- przy ich wymawianiu powietrze przechodzi nie tylko przez usta. ale tez przez nos.

n'

m'

ę.

m.

m	0
mi	ó

Głoski

dźwięczne

- przy ich wymawianiu drgają wiązadła głosowe.

b, d.g.z. ź. ż.dz.dź. dz. w j, m. n. 1.1, r oraz wszystkie[ samogłoski.

n.

Głoski

bezdźwięczne

- przy ich wymawianiu nie drgają wiązadła głosowe.

p, t, k. s, ś. sz, c. ć. cz,| f. ch.

-    najczęściej akcentujemy ostatni wyraz w zdaniu W lipcu wyjadę na wczasy (a nie na kolonie)

-    czasami akcentujemy wyraz lub wyrazy znajdujące się w innym miejscu zdania, jeżeli zależy nam na ich uwypukleniu lub chcemy zwrócić na nie czyjąś uwagę.

W lipcu wyjadę na wczasy (a nie w sierpniu).

W lipcu wyjadę na wczasy (a nie zostanę w domu).

INTONACJA

Spółgłoski

miękkie

- środek języka wznosi się ku podniebieniu.

ś, ź, ć, dź, ń, p\ b'. f'. w

m', I', k\ g\ ch'. j.

to podniesienie lub obniżenie tonu wypowiedzi (melodia zdania).

Spółgłoski

twarde

- środek języka zajmuje inne położenie.

Widziałeś to zdarzenie.

‘    ‘ ‘    Widziałeś to zdarzenie!

s, z, c, z. n. p. . . w, m.,| Widziałeś to zdarzenie?

\ k. g ch. t. d. sz. z. cz.    _{W(tjziałeś to zdarzem0}?|

dz. r. ł.

	intonację graficznie oddajemy za pomocą kropki, wykrzyknika, znaku zapytania.

6

7