Foto2275

kryzysowego (obecnie noszą one narwę zespołów zarządzania kryzysowego). Ponadto wspomniane organy, aby skutecznie zwalczać choroby zakaźne zwierząt, mogą w uzasadnionych przypadkach zapewnić zespołom kryzysowym organu inspekcji weterynaryjnej pomieszczenia wyposażone w środki łączności, sprzęt komputerowy, mapy i inne środki techniczne oraz obsługę merytoryczną i techniczną*¹.

Podstawową metodą likwidacji chorób zakaźnych zwierząt jest nakładanie przez powiatowego lekarza weterynarii na właścicieli chorych zwierząt szeregu obowiązków. Obowiązki te dotyczą dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji, badania zwierząt chorych lub zagrożonych. W ostateczności powiatowy lekarz weterynarii może skierować zwierzęta do uboju sanitarnego albo nakazać zabicie zwierząt chorych lub podejrzanych o zakażenie. Dodatkowo powiatowy lekarz weterynarii na obszarze powiatu (a wojewoda na obszarze województwa) na wniosek wojewódzkiego lekarza weterynarii może w drodze rozporządzenia wprowadzić szereg ograniczeń w zakresie ruchu osobowego, organizacji imprez i innych zgromadzeń, ograniczyć obrót niektórymi towarami, nakazać przegląd zwierząt oraz oczyszczanie, odkażanie, deratyzację i dezynfekcję miejsc przebywania zwierząt lub miejsc przechowywania i przetwarzania zwłok zwierzęcych.

W przypadku epizootii skuteczność tych uprawnień może być niewystarczająca bez sięgnięcia po rozwiązania prawne wynikające z sytuacji kryzysowej. Istnieje też obawa o skuteczność prowadzonych działań bez powołania odpowiedniej struktury dowódczej i bez zorganizowania zespołów wykonawczych, których to działań cytowane przepisy nie przewidują. Obawy te nie są bezpodstawne. Przykładowo, po wystąpieniu pryszczycy ustanawia się strefę zapowietrzoną, która obejmuje obszar o promieniu 10 km. Poza strefą zapowietrzoną ustanawia się strefę zagrożenia, w której prowadzi się ścisłą obserwację stanu zdrowia i kontrolę ruchu zwierząt. Szerokość tej strefy wynosi przynajmniej 10 km. W strefie zagrożenia wstrzymuje się ruch zwierząt, ogranicza ruch ludzi. Odwołuje się wszelkie targowiska, wystawy, spędy, skupy, wysyłki zwierząt W ognisku, w którym stwierdzono zachorowania, ubojowi poddaje się wszystkie zwierzęta parzystokopytne, aby ograniczyć ilość wirusa wydalanego do środowiska przez zakażone (chore) zwierzęta. W ognisku choroby ubojowi poddaje się również wszystkie zwierzęta parzystokopytne, które miały bezpośredni lub pośredni kontakt ze zwierzętami chorymi lub zakażonymi*’. Skala tych działań może przekroczyć możliwości techniczne inspekqi weterynaryjnej.

Reasumując, skoro organem uprawnionym do koordynacji i kierowania działaniami administraqi jest wojewoda, nie ma powodów ani podstaw prawnych do przypisywania tej samej roli wojewódzkiemu lekarzowi weterynarii. To wojewo-

Rozporządzenie Muintra Rolnictwa i Rozwoju Wu z dnia 26 niaja 2004 r. w sprawie zakresu i warunków współpracy organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego oraz innych podmiotów w tworzeniu planów gotowoid zwalczania chorób zakaźnych zwierząt (DzU nr 129, poz. 1372).

*’ Pryszczyca - zaraza pyska i rade. Pierwszy Portal Rolny, http-7/www.ppr.pl/anykul-ptyszczyca-zaraza-pyska-i-racic-106l.php (onlinc -1.06.2010].

da może nakazać udostępnienie na rzecz prowadzonych działań niezbędnych pomieszczeń i sprzętu. 1 to wojewoda, poprzez odpowiednie postanowienia wojewódzkiego planu zarządzania kryzysowego, powinien przewidywać i odpowiednio zaplanować organizacyjne i techniczne wsparcie tych działań, przy których możliwości inspekcji weterynaryjnej będą nieadekwatne do zaistniałej sytuacji.

Ustawa o ochronie roślin¹. Ustawa reguluje m.in. zasady ochrony roślin przed organizmami szkodliwymi. Organem wiodącym dla zwalczania tego rodzaju zagrożeń jest wojewódzki inspektor ochrony roślin i nasiennictwa, będący organem rządowej administraqi zespolonej w województwie. Do jego zasadniczych zadań należą m.in:

1)    kontrola fitosanitarna roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów, podłoży i gleby oraz środków transportu w miejscach wwozu i na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2)    ocena stanu zagrożenia roślin przez organizmy szkodliwe oraz prowadzenie ewidencji tych organizmów;

3)    wydawanie decyzji w sprawie zwalczania organizmów szkodliwych;

4)    ustalanie i doskonalenie metod oraz terminów zwalczania organizmów szkodliwych, a także zapobieganie ich rozprzestrzenianiu się²⁵.

W przypadku wystąpienia lub podejrzenia wystąpienia organizmów kwarantannowych wojewódzki inspektor może, w drodze decyzji, na koszt podmiotu:

1) nakazać:

a)    stosowanie zabiegów uprawowych, w szczególności stosowanie płodozmianu, niszczenie chwastów lub samosiewów, przyoranie resztek pożniwnych, wymianę lub odkażenie gleby lub podłoża uprawowego, stosowanie materiału siewnego odpowiedniej kategorii lub odmian odpornych na określony organizm kwarantannowy;

b)    zniszczenie roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów, określając sposób zniszczenia;

c)    określony sposób postępowania z roślinami, produktami roślinnymi lub przedmiotami, w szczególności ich przetworzenie, przeznaczenie na paszę, konsumpcję, oczyszczenie lub odkażenie, kompostowanie, przechowywanie w określonym miejscu;

d)    czyszczenie i odkażanie przedmiotów lub miejsc, w których występują lub występowały organizmy kwarantannowe albo które miały kontakt z porażonymi lub podejrzanymi o porażenie roślinami, produktami roślinnymi lub przedmiotami;

e)    zastosowanie określonych zabiegów niszczących organizmy kwarantannowe lub zapobiegających ich rozprzestrzenianiu się, w szczególności zabiegów chemicznego zwalczania, odkażania gleby, przemrożenia szklarni, stosowania ta-

1

Tamże, ort. 79.

2

^M Usuwa z dnia 18 grudnia 2003 r o ochronie roflin (DiU z 2008 r nr 133, paz. 849).