G00012

UBIORY W STAROŻYTNYM EGIPCIE

W historii ubiorów, która zajmuje się rozwojem formy odzieży od ukazania się pierwszej tkaniny, przyjęto dla najdawniejszych okresów grupowanie materiału w ustalonych ramach obowiązującej chronologii. Na tym tle zarysowują się ewolucje w układzie tkaniny, stopniowy rozwój techniki tkackiej, a także różnice widoczne w jakości tkanin i stylu ubiorów używanych przez poszczególne grupy społeczne Egiptu.

Lata 2900—2270 przed n. e. — to tzw. Stare Państwo, lata 2270—1700 — to pierwszy mało znany okres przejściowy. Od roku 2100 do około 1700 p. n. e. datuje się okres Średniego Państwa. Drugi okres przejściowy przypada na lata 1700—1555 p. n. e. Od roku 1555 zaczyna się epoka Nowego Państwa, trwająca do roku 1090 p. n. e., po czym rozpoczyna się trzeci okres przejściowy, od około 1090 roku do 712 p. n. e. Lata 712—525 — to okres późnoegipski. Między rokiem 670 a 663 Egipt znajdował się przejściowo pod panowaniem asyryjskim. Panowanie perskie objęło lata 525—332 p. n. e., panowanie greckie Aleksandra Wielkiego i Ptolemeuszy — to lata 332—30 p. n. e. Od 30 roku p. n. e. do 395 n. e. Egipt był pod panowaniem rzymskim, a od 395 do 640 n. e., tj. do zdobycia Egiptu przez Arabów, Egipt przeżył swój okres bizantyjski.

Ponieważ wiadomości nasze o strojach egipskich oparte są przede wszystkim na zabytkach sztuki, przypomnieć należy o przyjętej w sztuce egipskiej konwencji artystycznej, która opierała się na wielowiekowej tradycji. Artyście egipskiemu zależało szczególnie na utrzymaniu jasności i przejrzystości kompozycji ściennej, zarówno w malarstwie, jak i w płaskorzeźbie, a zwartej bryły w rzeźbie pełnej. Pewne uproszczenie i oszczędność Szczegółów doprowadziły do ustalenia schematów w ujęciu i opracowaniu tematu, które powtarzają się w malowanych na ścianach grobowców scenach z życia codziennego i w wyobrażeniach człowieka stojącego wobec bóstwa. Dla uwydatnienia charakterystycznych szczegółów postaci ludzi lub zwierząt malarz lub rzeźbiarz łączył w jednym obrazie dwie pozycje modela, przedstawiając głowę zawsze profilem, a klatkę piersiową i ramiona widziane z przodu; przy tym pewne drobne szczegóły, jak oczy, dla wyrazistości zakreślone, były widziane z przodu. Konwencja ta ma również znaczenie dla przedstawienia ubiorów egipskich. Opaska stroju męskiego umieszczona jest na biodrach, z pozycji frontalnej przechodzących do profilu, w którym przedstawione są zawsze nogi. Dla dokładności malarz czy rzeźbiarz reliefu przesunął nieco ku przodowi widok opaski, tak aby nie stracić nic z dokładnego oddania szczegółów paska czy też układu fałdów modnego trójkąta z chusty. Porównanie wielu szczegółów ubioru na kompozycjach malowanych lub reliefach z rzeźbą pełną usuwa drobne wątpliwości co do właściwego układu. Tego rodzaju podkreślenie szczegółów ubioru, ważnych dla jego charakterystyki, było możliwe dla artystów egipskich, którzy opracowując swe kompozycje posługiwali się jedynie utrwalonym w pamięci obrazem

15