Image 172

pozwoleń, mogło je sprzedać innym firmom, na przetargach organizowanych w Chicago Board of Trade. Pozwolenia mogą kupować także organizacje ekologiczne, a następnie niszczyć je i w ten sposób wymuszać redukcję zanieczyszczeń.

W trakcie pierwszego roku działania ustawy roczna emisja S0₂ zmniejszyła się prawie o 50%, przy czym koszty tej redukcji były znacznie niższe w porównaniu do rozwiązań standardowych. W 1992 r. cena 1 tony S0₂ ustaliła się na poziomie 250 USD. W kolejnych latach ceny spadały poniżej 100 USD pod koniec 1996 r. Wiązało się to ze spadkiem cen węgla o niskiej zawartości siarki oraz wprowadzeniem nowych technologii w niektórych elektrowniach, co łatwiej pozwalało na spełnienie standardów.

Rządowe Biuro Rachunkowości (Government Accounting Office) obliczyło, iż koszt redukcji S0₂ przy pomocy zbywalnych pozwoleń wyniesie do 2001 r. około 2,5 mld USD rocznie. Instalowanie filtrów oczyszczających kosztowałoby 7 mld USD, natomiast zastosowanie metody jednakowych limitów emisji dla każdej elektrowni pociągnęłoby za sobą koszt 4,3 mld USD.

MIESZKANIA W POBLIŻU LOTNISKA

Wpływ efektów zewnętrznych na funkcjonowanie podmiotów gospodarczych można rozpatrywać wykorzystując teorię gier¹.

Firma deweloperska zamierza wybudować mieszkania i osiągnąć dochody z ich wynajmowania. Zakupiony przez firmę teren położony jest niedaleko miejscowego lotniska, natomiast otrzymane pozwolenia budowlane umożliwiają wybudowanie od 0 do 3 budynków mieszkalnych.

Lotnisko obsługuje firma transportowa, która organizuje loty do stolicy kraju, oddalonej o 300 km. Możliwości techniczne oraz regulacje organizacji przestrzeni powietrznej sprawiają, że firma transportowa może wykonać maksymalnie 3 loty dziennie.

Cena wynajmu mieszkań i w konsekwencji dochody firmy deweloperskiej zależą od trzech czynników:

-    liczby budynków i mieszkań, które firma zamierza wybudować (zakładamy, że krzywa popytu na mieszkania ma nachylenie ujemne),

-    ilości lotów realizowanych przez firmę transportową, co wiąże się z powstawaniem negatywnych efektów zewnętrznych wywołanych hałasem samolotów,

-    rozwiązań administracyjnych (prawnych) określających, kto i w jakich proporcjach ponosi koszty wywołane hałasem.

W celu uproszczenia przykładu liczbowego przyjmiemy, że każdy budynek składa się z 50 jednakowych mieszkań. Gdyby nie było żadnych lotów, wówczas przychody i zyski firmy deweloperskiej zależą od ujemnie nachylonej krzywej popytu - im więcej mieszkań będzie budowanych, tym mniejsza może być cena wynajmu mieszkania. Przyjmijmy, że każde dodatkowo wybudowane mieszkanie obniża cenę wynajmu o 50 zł.

Uwzględniając powyższe założenia a także koszty budowy i utrzymania mieszkań możemy obliczyć potencjalne zyski brutto firmy deweloperskiej z wynajmu mieszkań. Przykładowe dane zawiera tabela 30.

Tabela 30. Potencjalne zyski roczne firmy deweloperskiej w sytuacji zera lotów

Liczba budynków	Liczba mieszkań	Maksymalna cena wynajmu za mieszkanie w zł/miesiąc	Roczny przychód z wynajmu w zł	Roczne koszty -budowa, utrzymanie w zł	Roczny zysk brutto w zł
0	0	0	0	0	0
1	50	600	300 000	280 000	80 000
2	100	550	660 000	560 000	100 000
3	150	500	900 000	840 000	60 000

Rozwiązaniem maksymalizującym zysk dewelopera jest wybudowanie 2 budynków (100 mieszkań), co przy założeniu, że wynajęte są wszystkie mieszkania, pozwala osiągnąć 100 000 zł zysku brutto rocznie.

Powyższe wyniki ekonomiczne firmy deweloperskiej muszą być zweryfikowane w momencie przyjęcia bardziej realistycznego założenia, iż firma transportowa realizuje loty. Powstające efekty zewnętrzne (hałas, zanieczyszczenie spalinami itp.) ograniczają atrakcyjność mieszkań tym bardziej, im więcej lotów odbywa się każdego dnia. Przyjmijmy, że jeden lot dziennie obniża miesięczną cenę wynajmu o 50 zł, drugi lot obniża cenę wynajmu o dodatkowe 20 zł a trzeci lot o dodatkowe 15 zł. Ceny wynajmu uwzględniające powyższe efekty zawiera tabela 31.

Tabela 31. Miesięczne ceny wynajmu mieszkania w zależności od liczby lotów

Liczba budynków

	0	1	2	3
0	X	600	550	500
1	X	550	500	450
2	X	530	480	430
3	X	515	465	415

Liczba

lotów

Koszty budowy i utrzymania mieszkań są niezależne od ilości lotów, natomiast przychody z najmu oraz zyski dewelopera zależą od tego, ile lotów dziennie wykonywać będzie firma transportowa. Przy jednym locie dziennie i jednym wybudowanym budynku rocznie strata przychodu dewelopera z jednego miesz-

345

1

Omawiany przykład został zaczerpnięty z książki H. Scott Bierman, Luis Fernandez, Gamę Theory with Economic Applications, Ed. Addison-Wesley, 1998. Książka ta jest godnym polecenia kompendium wiedzy na temat zastosowań teorii gier w celu rozwiązywania różnorodnych sytuacji gospodarczych.