img140

•    Rhizobuim trifolii - współżyją z koniczyną,

•    Rhizobium. leguminosarum — współżyją z grochem,

•    Rhizobuium meliloti - współżyją z lucerną, nostrzykiem,

•    Rhizobium phaseoli - współżyją z fasolą,

•    Rhizobium lupini - współżyją z łubinem,

•    Rhizobium japonicum - współżyją z soją.

Należy nadmienić, że niektóre szczepy Rhizobium mogą współżyć z wieloma gatunkami roślin motylkowatych. Mają on wtedy zdolność krzyżowego zakażenia roślin. Po utworzeniu brodawek korzeniowych część bakterii przekształca się w tzw. bakteroidy - formy zmienione, inwolucyjne, nie rozmnażające się, ale wciąż prowadzące aktywną działalność życiową. Są znacznie większe od komórek macierzystych (10-12-krotnie), mają zdeformowane kształty, niekiedy bardzo charakterystyczne dla poszczególnych gatunków (guzikowate - koniczyna, kształt Y - groch). Uważa się także, iż bakteroidy czynnie uczestniczą w wiązaniu azotu atmosferycznego. Samo wiązanie azotu atmosferycznego zachodzi najsilniej przed kwitnieniem i podczas kwitnienia roślin motylkowych. Po okwitnięciu roślin ze względu na zmniejszającą się asymilację C0₂ i zwolnienie tempa wzrostu, brodawki korzeniowe ulegają rozpadowi. Formy bakteroidalne zamierają i są trawione przez enzymy roślinne. Bakterie, które nie uległy w brodawkach przekształceniu w bakteroidy, przenikają do gleby i zakażają inne rośliny motylkowe znajdujące się w ich zasięgu. Współżycie bakterii brodawkowych z rośliną nazywamy symbiozą, które polega na obustronnym świadczeniu usług. Zarówno proces wiązania azotu atmosferycznego, jak i normalny rozwój bakterii symbiotycznych wymagają dopływu węglowodanów, będących źródłem energii oraz materiałem budulcowym (to dostarcza roślina). W zamian za to bakterie zaopatrują rośliny w wytworzoną witaminę B₁₂ i związany azot.

Wykonanie ćwiczenia Mikrobiologiczne przemiany związków azotu

•    Materiały: gotowe hodowle drobnoustrojów: proteolitycznych, amonifika-cyjnych, nitryfikacyjnych I i II fazy, denitryfikacyjnych, Azotobacter, Clo-stridium pasteurianum, korzenie roślin motylkowych z brodawkami.

•    Aparatura i szkło: cieplarki, mikroskopy, szkiełka przedmiotowe i nakrywkowe, pipety.

•    Odczynniki: zestaw do barwienia Grama, błękit metylenowy, fuksyna fenolowa, nasycony roztwór siarczanu amonowego, odczynnik Nesslera, odczynnik Griessa, dwufenyloamina w stężonym H₂S0₄, mocznik i kwas siarkowy.

•    Sprzęt: skalpele, igły i ezy bakteriologiczne, szczypce Corneta, kuwety, bibuła filtracyjna.

•    Wykonanie:

1. Oznaczenie liczby bakterii hydrolizujących białko (proteolitycznych):

- wykonać metodą płytkową Kocha, stosując posiew powierzchniowy

64