img223

lizyny - powodujące rozpuszczenie włóknika, streptokinazy - uszkadzające erytrocyty, leukocyty, płytki krwi i fibroblasty.

Do enzymów wewnątrzkomórkowych, biorących udział w metabolizmie wewnątrzkomórkowym, należą: hydrolazy, liazy, transferazy, fosforylazy, izomerazy, ligazy i permeazy, a do enzymów oksydoredukcyjnych, biorących udział w procesach energetycznych, należą: oksydazy, oksydazy cytochro-mowe, peroksydazy, dehydrogenazy i hydrogenazy.

17.3. Odporność organizmu na zakażenie

Zasiedlanie makroorganizmu przez mikroorganizm, zwane kolonizacją, jest procesem biologicznym zachodzącym między makroorganizmem (gospodarzem) a „zarazkiem”. Pierwszym etapem kolonizacji jest adhezja, tj. zdolność łączenia się drobnoustrojów za pośrednictwem adhezyn - głównie fimbrii i pili - z makroorganizmem (skórą, błoną śluzową). Proces adhezji jest swoisty dla określonego drobnoustroju i komórki gospodarza. Bakterie, grzyby lub wirusy chorobotwórcze po wniknięciu do makroorganizmu i rozmnożeniu się w nim powodują naruszenie jego równowagi fizjologicznej, co manifestuje się objawami chorobowymi, jak wzrost temperatury ciała, stany zapalne oraz zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu różnych narządów. Proces ten nazywamy pasożytnictwem, a zarazki - patogenami. Wniknięcie i rozwój biologiczny drobnoustroju chorobotwórczego w makroorganizmie, z wystąpieniem lub bez objawów chorobowych, są zwane zakażeniem. Większość zakażeń mikroorganizmami chorobotwórczymi nie kończy się zachorowaniem. Przed wniknięciem drobnoustrojów organizm ludzki i zwierzęcy wytwarza różne mechanizmy obronne, które można podzielić na:

•    odporność swoistą - obrona organizmu przed zakażeniem określonymi drobnoustrojami chorobotwórczymi, z którymi makroorganizm nie miał uprzednio kontaktu. Wyróżnić można:

-    odporność czynną: naturalną - po przebyciu choroby, sztuczną - przez stosowanie szczepień ochronnych;

-    odporność bierną: naturalną - przekazanie przeciwciał przez łożysko lub z mlekiem matki, sztuczną - przez wprowadzanie do organizmu surowic zawierających przeciwciała skierowane przeciw drobnoustrojom lub ich toksynom;

•    odporność nieswoistą - wytwarzanie przez organizm substancji chemicznych, którego objawem działalności jest miejscowy lub ogólny stan zapalny (gorączka). Można wyróżnić:

-    odporność komórkową - zdolność do fagocytozy oraz leukergia, tj. zdolność pobudzania systemu leukocytarnego;

-    odporność humoralną - wytwarzanie naturalnych przeciwciał (nieobecnych przy urodzeniu), bakteriobójczej properdyny, inhibitorów wirusowych i lizozymu.

148