Ochrona czynna polega głównie na takich działaniach jak:
• hodowla restytucyjna (ochrona ex situ) i wprowadzanie (poprzez readaptację) odhodowanych osobników do wolnej przyrody tam, gdzie gatunek niegdyś już występował (reintrodukcja);
• zasilanie naturalnej populacji osobnikami w części odchowanymi w sztucznych warunkach, pochodzącymi z materiału reprodukcyjnego tej samej lub sąsiedniej populacji; niekiedy - dla podniesienia zmienności genetycznej odbudowywanej populacji - wprowadzane są osobniki pochodzące z krzyżówek międzypopulacyjnych;
• przenoszenie osobników zagrożonych w siedliska zastępcze (translokacja)
i bezpieczniejsze;
• sterowanie siedliskami, np. stosunkami wodnymi i sukcesją dla stworzeni
optimum ekologicznego dla danej populacji;
•
* zakładanie sztucznych gniazd, uli zimowych kryjówek;
• wzbogacanie bazy pokarmowej chronionych gatunków, np. przez nasadzanie roślin żywicielskich