img652

84

Ponadto dłużne papiery wartościowe, obligacje, akcje, jednostki uczestnictwa i certyfikaty inwestycyjne powinny być dopuszczone do publicznego obrotu na rynku regulowanym. Także depozyty bankowe powinny być dokonane w tych bankach, których fundusze własne są wyższe niż równowartość w złotych 300 min EUR, a ich współczynnik wypłacalności kształtuje się na poziomie co najmniej 10%.

5.4. Ustawowe normy wypłacalności zakładu ubezpieczeń

Zgodnie z art. 146 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, zakład ubezpieczeń jest zobowiązany posiadać środki własne w wysokości nie niższej niż margines wypłacalności i nie niższej niż minimalna wysokość kapitału gwarancyjnego (art. 146 u.d.u.).

Środki własne są odrębną od kapitałów kategorią, służąca do pomiaru wypłacalności zakładu ubezpieczeń. Ustawodawca definiuje je jako aktywa ubezpieczyciela, z wyłączeniem tych aktywów, które służą na pokrycie wszelkich przewidywalnych zobowiązań i wartości niematerialnych i prawnych (art. 148 u.d.u.). W ust. 3 przytoczonego wyżej art. ustawy o działalności ubezpieczeniowej zostały szczegółowo wymienione te wielkości, które składają się na środki własne w zakładzie ubezpieczeń.

Niezwykle istotnym miernikiem bezpieczeństwa finansowego zakładu ubezpieczeń jest margines wypłacalności. Jest on rozumiany jako ustalona parametrycznie, obliczona rachunkowo najniższa wartość środków własnych, jaką powinien posiadać zakład ubezpieczeń na danym etapie działalności³⁶. W ubezpieczeniach majątkowych i pozostałych osobowych, margines wypłacalności zależy od przeciętnej wielkości odszkodowań i świadczeń lub składki przypisanej brutto oraz współczynnika reasekuracyjnego. Za podstawę obliczeń raz przyjmuje się odszkodowania i świadczenia, a raz składkę przypisaną. Z otrzymanych wielkości za obowiązujący margines wypłacalności uznaje się ten o najwyższej wartości³⁷.

W ubezpieczeniach na życie wysokość marginesu wypłacalności zależy od grupy ubezpieczeń. Inaczej liczy się go dla grup ubezpieczeń 1, 2 i 4 według załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i dla grupy 3 ubezpie-

^1,1 T. Sangowski, Gwarancje wypłacalności ubezpieczyciela [w:] Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, cz. 2, red. A. Wąsiewicz, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1994, s. 118.

^w Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2003 r. w sprawie sposobu wyliczenia wysokości marginesu wypłacalności oraz minimalnej wysokości kapitału gwarancyjnego dla d/ialów i grup ubezpieczeń, Dz.U. nr 211, poz. 2059 i 2060.

czeń^3K. W szczególności jego wysokość zależy od: rezerwy matematycznej, wielkości ryzyka brutto zakładu ubezpieczeń, długości trwania okresu ubezpieczenia, ryzyka inwestycyjnego.

Kolejną kategorią ustawową służącą pomiarowi wypłacalności jest kapitał gwarancyjny. Obrazuje on pewien niewystarczający dla pełnego zabezpieczenia przyszłych wypłat z tytułu umów ubezpieczenia, lecz przejściowo dopuszczalny poziom środków własnych ubezpieczyciela. Zgodnie przepisami ustawy o działalności ubezpieczeniowej, kapitał gwarancyjny jest równy większej z wartości (art. 146, pkt 2 u.d.u.): a) jednej trzeciej marginesu wypłacalności lub b) minimalnej wysokości kapitału gwarancyjnego.

Ustawodawca, mając na uwadze bezpieczeństwo prowadzonej działalności, zobowiązał zakłady ubezpieczeń do przestrzegania tzw. normy ostrożnościowcj. Zgodnie z nią, suma ubezpieczenia od pojedynczego ryzyka nie może przekroczyć 25% łącznej wysokości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych i kapitału własnego (art. 157). To ograniczenie ma na celu zapobiec wzrostowi dynamiki rozwoju tych zakładów, które nie mają adekwatnego do skali prowadzonej działalności zabezpieczenia kapitałowego.

³⁸ Załącznik nr I i 2 cytowanego rozporządzenia.