img653

Rozdział 8

INSTYTUCJE POLSKIEGO RYNKU U BEZPIECZENIOWEGO

8.1. Klasyfikacja instytucji rynku ubezpieczeniowego

Rynek ubezpieczeń, jako segment rynku finansowego, jest obiektem gromadzenia środków finansowych, zatem instytucje podstawowe tego rynku (zakłady ubezpieczeń) są instytucjami publicznego zaufania. Niezbędne jest w związku z lym stworzenie systemu nadzoru i regulacji tego rynku celem ochrony interesów klientów, którzy są głównymi wierzycielami czy inwestorami występującymi na tym rynku. W związku z tym jest to rynek w większym stopniu niż inne rynki podlegający regulacji i kontroli przez instytucje do tych celów powołane.

Instytucje rynku ubezpieczeniowego można podzielić z różnych punktów widzenia. Kryteria podziału, klasyfikacje oraz przykłady przedstawia tabela 8.1.

Tabela 8.1

Klasyfikacja instytucji rynku ubezpieczeniowego

Kryterium	Klasyfikacja
1’clnionc funkcje na rynku (podstawowe, transakcyjne lub pochodne, wspo-magająco-regulujące	Instytucje sfery realnej (podstawowe, transakcyjne), np. zakłady ubezpieczeń, reasekuratorzy, brokerzy Instytucje sfery regulacji (pochodne, wspomagająco-regulujące), np. KNF, PIU itp.
Dowolność zależności lub przynależności ubezpieczycieli do instytucji	Obligatoryjne (np. KNF, PIU) Fakultatywne (np. Polskie Towarzystwo Ubezpieczeń)
1 lierarchicz.ność władzy względem ubezpieczycieli (podstawowych podmiotów rynku)	Instytucje o charakterze nadrzędnym, władczym (organa nadzoru) Instytucje o charakterze wspomagająco-koordynującyni (np. samorząd ubezpieczeniowy, branżowe instytucje ubezpieczeniowe)

cd. tabeli K I

Kryterium	Klasyfikacja
Komercyjność	-    mające charakter komercyjny (zakłady ubezpieczeń) -    mające niekomercyjny charakter (instytucje sfery regulacji)
Orientacja na zysk	-    zorientowane na zysk (spółki akcyjne) -    nie zorientowane na zysk (towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych)
Źródła prawa	-    ustawowe (KNF, RZU, PBUK, UFG i in.) -    pozaustawowe (FEU, PTU i in.)

Źródło: opracowanie własne.

8.2. Zakłady ubezpieczeń w Polsce

8.2.1.    Uwagi wstępne

Działalność ubezpieczeniową zakładów ubezpieczeń w Polsce regulują przepisy Ustawy o działalności ubezpieczeniowej, zwanej dalej u.d.u.¹.

W Polsce działalność ubezpieczeniową, podlegającą polskiej instytucji nad zoru mogą wykonywać wyłącznie zakłady ubezpieczeń w formie: spółki akcyj nej, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych (art. 5 u.d.u.).

W ramach europejskiego jednolitego rynku ubezpieczeń występuje większa różnorodność form zakładów ubezpieczeń. Włączenie się Polski w sferę jednoli tego rynku ubezpieczeniowego w ramach Unii Europejskiej od momentu jej ak cesji daje możliwość funkcjonowania w Polsce zagranicznych zakładów ubez pieczeń w dowolnej formie prawnej, dopuszczalnej w ich kraju macierzystym (zgodnie z „zasadą jednolitej licencji”, określoną w Dyrektywach III generacji). Zakłady te podlegają nadzorowi ich macierzystych instytucji (unijna zasadu „domicylu”), dlatego nie są rozpatrywane w niniejszym opracowaniu.

8.2.2.    Spółka akcyjna jako zakład ubezpieczeń

Cechą charakterystyczną spółek akcyjnych jest koncentracja kapitału akcyj nego i prawo do podejmowania decyzji proporcjonalne do liczby posiadanych akcji. Spółki akcyjne są nastawione na realizację zysku, maksymalizującego ko

1

Ustawa o działalności ubezpieczeniowej z dnia 22 maja 2003 r. (Dz.U. nr 124 z 2003 r.. po/ 1151), dalej zwana u d u