img012 4

t

I. KALKULACJA

Typowe pozycje kalkulacyjne uwzględniane przy kalkulacji jednostkowego kosztu wytworzenia produkcji:

A Koszty bezpośrednie:

1 Materiały bezpośrednie wraz z narzutami, tj.;

•    odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów,

•    kos2ly zakupu.    ⁹

2.    Płace bezpośrednie wraz z narzutami, tj.:

•    składki ubezpieczeń społecznych,

•    podstawowy odpis na ZFŚS.

3.    Inne koszty bezpośrednie, np. zużycie specjalnych narzędzi, energia technologiczna, oprzyrządowanie itp.

4.    Razem koszty bezpośrednie (1+2+3).

B Koszty pośrednie:

5.    Uzasadnione koszty wydziałowe.

6.    Koszt wytworzenia produkcji (4+5).

UWAGA: Wytworzona produkty (wyroby gotowe i produkty nlezakończone) są wyceniana i rozliczane w ewidencji księgowej według kosztu, wytworzenia produkcji (pkt. 6). Produkty nlezakończone mogą być wycenione także w wysokości kosztów materiałów bezpo-średnich (pkt' 1) lub w wysokości kosztów bezpośrednich (pkt. 4).

. 7. Koszty ogólnego zarządu.

8.    Całkowity koszt własny wytworzenia (6+7).

9.    Koszty sprzedaży.

10. Koszt własny sprzedaży wyrobów gotowych (8+9).

. UWAGA: Koszty ogólnego zarządu (pkt. 7), koszty sprzedaży (pkt 9) są przekslęgowy-wane w całości na Jedno z następujących kont: „Koszt sprzedanych wyrobów gotowych", „Rozliczenie kosztów" lub na konto „Wynik finansowy. Ich wartość nie ma więc wpływu na kształtowanie kosztu wytworzenia wyrobu gotowego. Koszty te ujmowane są w kalkulacji ^-w celu ustalenia ceny sprzedanych produktów.

1.2. RODZAJE I METODY KALKULACJI

W zależności od czasu i podstawy sporządzenia rozróżniamy nasrępujące rodzaje kaikulacjL

1.    Kalkulacja wstępna, zwana inaczej planową.

2.    Kalkulacja wynikowa, zwana inaczej końcową.

ad 1 Kalkulacja wstępna przeprowadzana jest p'zed rozpoczęciom produkcji wyrobu (usługi). Kalkulację tę sporządza się, zanim znane są faktycznie poniesione koszty ustalane na podstawie planowanych norm zużycia materiałów, wydajności pracy, aktualnych lub przewidywanych cen i stawek wynagrodzeń, przeciętnych narzutów kosztów pośrednich. Kalkulacja wstępna po powiększeniu np. o zysk może być podslawą sporządzenia kalkulacji ofertowej.

ad2 Kalkulacja wynikowa sporządzana jest po zakończeniu produkcji wyrobu (usługi) na podstawie faktyeżnie poniesionych kosztów, których wysokość ustalona jest na koniec okresu sprawozdawczego.

4

RACHUNKOWOŚĆ PRZFOSIĘSlORSIty Ci III

I. KALKULACJA

Stosowane są następujące metody kalkulacji: t. Kalkulacja podziałowa: a) prosla,

b}ze współczynnikami,

2. Kalkulacja doliczeniowa

a)    zleceniowa,-

b)    asortymentowa,

1.3. KALKULACJA PODZIAŁOWA PROSTA 1.3.1. Sporządzanie kalkulacji podziałowej prostej

i---------------------------------1

j Kalkulację podziałową prostą stosuje się w przedsiębiorstwach, w których wytwarza się |

. masowo jeden asortyment nieskomplikowanych wyrobów gotowych, np. w cementowniach, . kopalniach, elektrowniach, przedsiębiorstwach transportowych, remontowych.

Kalkulacja ta polega na podzieleniu sumy kosztów produkcji poniesionych w danym okresie sprawozdawczym przez ilość wytworzonych wyrobów gotowych (ustug) wyrażonych w jednostkach naturalnych tj. metry, sztuki, kilogramy, tony, kilowatogodziny, kilometry itd.

PRZYKŁAD 1.

Gdy w jednostce organizacyjnej na wytworzenie w danym miesiącu 100 szt. wyrobów gotowych zostaną poniesione koszty produkcji w wysokości 80 000,-, to koszt wytworzenia jednostki wyrobu gotowego będzie następujący:

QQQz = 800.-/szt.

100 szt.

Na koniec okresu sprawozdawczego bardzo często występują produkty niozakończone, których istnienie utrudnia przeprowadzenie kalkulacji. W takim przypadku należy ustalić procentowy udział kosztów produktów nlezakończonych w stosunku do kosztów wyrobów gotowych, których przerób uznajemy zawsze za 100%. Gdy znany jest procent przerobu produktów niezakońc2onych. można przystąpić do sprowadzenia obydwu produkcji do wspólnego mianownika tzn. do obliczenia tzw. ilości produkcji w umownych jednostkach kalkulacyjnych według wzoru:

ilość wyrobów    Ilość produkcji

+    x procent przerobu

golowych    niezakończonej

PRZYKŁAD 2.

Obliczamy koszty wytworzenia jednostki wyrobu gotowego i produktu nie/akonczonego w spółce, w której na wytworzenie w danym miesiącu:

-    60 szt. wyrobów golowych wykończonych w 100%,

-    80 szt. produktów niezakończonych przerobionych w 50% poniesiono koszty produkcji w' wysokości 80 000,-.

ROZWIAZANIF:

1. Obliczenie ilości produkcji w tzw. jednostkach przeliczeniowych

60 Szt. wyrobów gotowych    60 szt.

5

RACHUNKOWOŚĆ PRZCDSiĘBIORS'W O. III