IMG08

i do kresu górnego (100% przemiany). Jedną z funkcji, które spełniają powyższe założenia, jest funkcja typu:

_A_

A + exp{5[ln(/) - C]}

(8.56)

gdzie:

V_v - stopień przemiany, A, B,C - stałe, t - czas.

W celu analitycznej oceny składu strukturalnego należy dodatkowo przyjąć następujące założenia:

-    dla czasów poniżej t_B struktura składa się z martenzytu i 5% austenitu szczątkowego,

-    dla czasów pomiędzy t_B i t_Mk zawartość austenitu szczątkowego maleje wprost proporcjonalnie do ln(/), osiągając wielkość zero dla / = t_m,

-    aby wyznaczyć stałe w równaniu (8.56), przyjmuje się, że czas początku przemiany odpowiada 2% zaawansowania przemiany, natomiast czas końca przemiany odpowiada 98% zaawansowania przemiany,

-    zakłada się, że przemiana ferrytyczna zachodzi w czasie 40 s,

-    zawartość bainitu określa się jako dopełnienie do 100% po obliczeniu zawartości austenitu szczątkowego, martenzytu i ferrytu,

-    ze względu na małą zawartość węgla nie rozróżnia się ferrytu i perlitu, traktując je jako jeden składnik strukturalny.

Powyższe założenia nie zawsze są spełnione, a brak odpowiednich danych doświadczalnych uniemożliwia wyprowadzenie dokładniejszych wzorów obliczeniowych. Pomimo to wymienione wzory i założenia pozwalają na ocenę struktury z zadowalającą dokładnością, przez co należy rozumieć jakościową zgodność struktur rzeczywistych z obliczonym składem strukturalnym. Przeprowadzone badania doświadczalne [130] wykazały dość dobrą ilościową zgodność obliczonych i zmierzonych zawartości poszczególnych składników struktury dla kilku grup stali, zarówno węglowych, mikrostopowych o podwyższonej wytrzymałości, jak i stali niskostopowych.

8.7. Przemiany podczas chłodzenia spoin stali niskowęglowych i niskostopowych

Struktura obserwowana w temperaturze otoczenia w stalach, w których występują przemiany fazowe w czasie chłodzenia, nazywana jest strukturą wtórną. Ujawnienie struktury pierwotnej, czyli powstałej w momencie pierwotnej krystalizacji, a zatem poznanie charakteru krystalizacji, jest niekiedy bardzo trudne. Strukturę pierwotną można ujawnić za pomocą specjalnych sposobów trawienia [110], jeśli w procesie krzepnięcia wystąpiła międzydendry-tyczna lub międzykomórkowa mikrosegregacja. Jeżeli współczynnik podziału £„jest bliski 1. mikrosegregacja pierwiastków w spoinie może być zbyt mała, aby ujawnić dendrytycznąalbo

418