IMG35

382

Rysunek 8.225

Hjftmca era ma La&us n,ger L i . iot>₀tn,_c. ₂ - samiec 3 - samica (wg Starego ,₉₉₀₎

-    żywych bezkręgowców nale/4 tu gatunki z rodzaju ninnska / r>rni_{(( (J}.

' 4) mrówki /> iącc pasożytniczo _Uc wngtr/ mrow isk innych gatunków tp_as„. ŻYtnictwo socjalne): należy tu sierpnie., płowa - Strongylognallius tesla, ,■ u.\ Schenck.

Zasadnicza cecha życia społecznego mrówek jest:

-    podział pracy, początkowo p,,. między kastami - samice, samce i robot-nice. a później pomiędzy osobnikami (polictyzm).

-    wymiana informacji pomiędzy osobnikami.

-    uzależnienie (oczywiście w pewnych granicach) długości życia oraz efektów pracy od liczby osobników w grupie.

Ażeby sprostać wymogom życia społecznego, mrówki muszą być zdolne do stworzenia dla rozwoju potomstwa warunków zbliżonych do optymalnych: do gromadzenia zapasów pokarmu, bieżącej regeneracji strat liczebności osobników w kolonii oraz. dzięki stałej obecności płodnych samic w mrowisku - do stałej reprodukcji kolonii i jej trwania w czasie.

Znanych jest około 5000 gatunków mrówek należących do 4 podrodzin. w Polsce występuje około 80 gatunków.

Do podrodz.iny gmachówkowyeh - Camponotinae należą m.in. rodzaje: hurtnica - La-sius. gmachów ka - Camponolus i mrówka - Formica.

Spośród dość licznych gatunków hurtnic do najpospolitszych należy hurtnica czarna -Lasius niger L. (rys. 8.225). występująca najczęściej w środowisku glebowym terenów nasłonecznionych, hurtnica karloniarka (= kartoniarka czama) — Lasius fuliginosus Latr.. lśniąca czama mrówka, zasiedlająca przeważnie próchniejące drzewa liściaste, oraz hurtnica żoha - Lasius fia\u\ Dc Gecr. pędząca głównie podziemny tryb życia.

Gmachów ki są dużymi mrówkami od kilku do kilkunastu milimetrów. Zamieszkują wnętrza drzew lub przykorzentowc środowisko glebowe.

Gmachowka pniowa Camponolus herculcamis L. ma długość 6-14 mm. Tułów czarny, odwłok brunatny, matowy, nogi ciemnoczerwone (rys. 8.226). Spotykana przeważna w drzewostanach sw,orkowych. Buduje gniazda w pniach świerków, zajmując najczę-sucj drzewa zaatakowane przez hubę korzeniową - Helerobasidion artnosum (Fr.) Brcf. Komory gmaz a o jmują części biclaste i rozmieszczone są wokółrdz.cniowo w całej odziomkowej części drzewa, nawę, do wysokość, 5 m (rys 8.227). Deprecjonuje ,o najbar-

Rysunek 8.226

Gmachówka pniowa Camponolus herculeanus L: A - robotnica (wg Braunsa 1975) B - schemat bu-dowy gniazda (wg Kangasa, 1952)

Rysunek 8.227

Przekrój poprzeczny gniazda Camponolus sp. (wg Nunberga, 1964) dziej wartościowy materiał drzewny.

Gmachówki nie odżywiają się drewnem, ale cukrem, zdobywając go przede wszystkim ze spadzi.

Gmachówka drzewotoczna -Camponolus ligniperda Latr., związana jest z suchymi drzewostanami sosnowymi, a gniazda buduje w pniach oraz w glebie.

Do podrodziny gmachówkowate należy także rodzaj mrówka - Fomuca (rys. 8.228 i 8.229. tab. 8.18). Niewielu

rodzajom owadów poświęcono tak ogro-    . _nu0«.k

->    •—i r"««' *

i związane z nim bogactwo obyczajów, ważna n ■)    '    Szczególną uw acę rwr.v.

wykorzystania mrówek w biologicznej metod/.c ochrony lasu.