IMG09

126

-    rodzaju i właściwości materiału ostrza,

-    ukształtowania geometrii ostrza,

-    warunków użytkowania.

Skrawalność materiału nie może być określona wyczerpująco i wszechstronnie w sposób ilościowy przez tylko jeden wskaźnik. Do jej wyczerpującego określenia potrzeba wielu wskaźników, powiązanych ze sobą i zależnych od kilku czynników, takich jak:

-    skład chemiczny i struktura materiału, wynikające z technologii jego wytwarzania i przygotowania półfabrykatu przed obróbką skrawaniem,

-    sposób, rodzaj i odmiany obróbki skrawaniem,

-    kształt i właściwości materiału ostrza narzędzia,

-    sposób stosowania i rodzaj płynu obróbkowego,

-    stan i właściwości obrabiarki,

-    warunki skrawania.

Skrawalność ma duże znaczenie użytkowe. Z uwagi na wydajność obróbki, względy ekonomiczne oraz jakość powierzchni obrobionej podstawowymi wskaźnikami skrawalności są:

-    okresowa prędkość skrawania,

-    chropowatość obrobionej powierzchni.

Przy określonej trwałości ostrza większa wartość okresowej prędkości skrawania dla danego gatunku materiału wskazuje na możliwość większej wydajności obróbki. Wskaźnik ten obejmuje swym zasięgiem wszystkie czynniki, które decydują o zużyciu ostrza, a częściowo również o chropowatości powierzchni obrobionej. W sposób względny jest on charakteryzowany stosunkiem okresowej prędkości skrawania różnych materiałów do okresowej prędkości skrawania materiału przyjętego za wzorcowy [3], to jest:

Ł^Sfcibf.=^Ł*ioo%_t    0)

^vu    m

gdzie:

vtb- okresowa prędkość skrawania danego materiału,

Yta- okresowa prędkość skrawania materiału przyjętego za wzorcowy w danej grupie materiałów.

Trwałość ostrza jest to wielkość mierzona czasem skrawania (okres trwałości) lub liczbą obrobionych przedmiotów do chwili stępienia ostrza.

Okresowa prędkość skrawania jest to zalecana prędkość podczas obróbki stosowana w celu osiągnięcia założonego okresu trwałości ostrza.

W przypadku równorzędnych materiałów o nieznanych wskaźnikach skrawałności można stosunkowo łatwo wyznaczyć wskaźniki zastępcze: trwałość lub intensywność zużycia ostrza. Materiał, który w tych samych warunkach skrawania pozwala uzyskać większą trwałość lub wywołuje mniejszą intensywność zużycia ostrza, będzie charakteryzował się również większą okresową prędkością skrawania.

Chropowatość powierzchni obrobionej jako drugi wskaźnik skra wal ności materiałów odnosi się głównie do obróbki dokładnej. Wyznaczenie go wymaga przeprowadzenia prób w jednakowych warunkach skrawania, określających zależności R_m = /(v_r) lub R_t = /(v_r).

Ten materiał, dla którego wskaźnik chropowatości powierzchni R. lub R, jest najmniejszy, uzyskuje najwyższą ocenę, niższej chropowatości musi również odpowiadać odpowiednia okresowa prędkość skrawania.

Wyznaczenie okresowej prędkości skrawania polega na przeprowadzeniu szeregu prób skrawania w praktycznie stosowanych warunkach, przy różnych prędkościach skrawania i pomiarze odpowiadających im okresów trwałości ostrza T. Trwałość narzędzia należy wyznaczyć na podstawie pomiarów wskaźnika zużycia ostrza, przeprowadzanych tak często, aby na wykresie krzywej wskaźnik zużycia - czas skrawania (rys 4.1) występowało co najmniej pięć punktów pomiarowych.

Wskaźnikiem zużycia ostrza nazywamy określoną wielkość mierzalną lub zjawisko charakteryzujące zużycie ostrza. Wskaźnikami zużycia ostrza mogą być: szerokość starcia na powierzchni przyłożenia, cofnięcie naroża ostrza i inne.

Wskaźnikiem stępienia ostrza jest założona umowna wartość wskaźnika zużycia lub wystąpienie określonego zjawiska, powodujących utratę własności skrawnych ostrza w danych warunkach skrawania.

Zakładając kryterium stępienia ostrza, np. szerokość starcia na powierzchni przyłożenia VBb**«0.6 mm, następnie wykonuje się próby skrawania dla różnych prędkości skrawania. Wyniki serii prób należy zestawić w protokole pomiarowym, zamieszczając w nim również zaobserwowany kształt wiórów oraz inne zaobserwowane zjawiska. W serii prób trwałości przy różnych prędkościach skrawania kolejność prób należy ustalić losowo oraz uwzględnić co najmniej jedno powtórzenie każdej próby. Opracowanie wyników polega na przeprowadzeniu aproksymacji liniowej zależności T-f(vc) w układzie współrzędnych logarytmicznych (rys 4.2). Traktując trwałość jako zmienną losową przyjmuje się, że istnieje jedna linia prosta