S' rw4ćAW/vo»
W. 5
U
Owna l^dtuaS-óu
><jŁ>
y
1XL
\ov-' ‘L
S-obo
0«vO
a spo-
j \,*/a u*^vłA-
mc
/o l JJ.TW *
a
cJ;5"'’Alv' oU) Ck> S
l 0v> (/^*^- \>aot
- j>Pdstawy technologii wybranych bioproduktów
MSoi ^
V^Cv"
©łć
ufcT-
cy inę w postaci sodowej lub potasowej soli benzylopenicyliny. Do wyodrębnij penicyliny G można również stosować procesy jednostkowe podane na rys. 4.2 * Enzymatyczna deacylacja soli potasowej penicyliny G do kwasu 6-amjno pemcylanowego jest katalizowana acylazą penicylinową zrekombinowanw^ aktem (£. coli, Pseudomonas melanogęnus) lub hydrolazą estrów aminokwj. sowych z Xanthomonas citri, które selektywnie odszczepiają grupą benzylowa od cząsteczki antybiotyku.
Innymi przykładami zastosowania mikroorganizmów w tym obszarze są:
. |j otrzymywanie bioproduktów przy utyciu mtkrorif*jnizmnWE
Vrvvi^U>(vQ-
iA*
v
P
r^: L
■VeOij^!
u
LAjWN1
©fcCf'Vii
wytwarzanie produktów pośrednich (kwas 7-aminocefaIosponnowy; 7-AC) w kilkuetapowej technologii enzymatycznej z udziałem oksydazy D-ami-nokwasowej z drożdży (Trigonopsis variabilis lub Rhodotorula gracilis) i acylazy glutarylo-7-cefemowej z bakterii (Arthrobacter sp., Comamnnas sp. lub Pseudomonas sp.);
bezpośrednia biosynteza kwasu 7-AC oraz kwasu 7-aminodeacetoksycefa-losporanowego (kwas 7-ADC) przez zrekombinowane szczepy Penicilliun chrysogenum z genami szlaku biosyntezy cefalosporyn.
Hormony sterydowe nie są naturalnymi metabolitami komórek drobnoustrojów. W technologii tych związków mikroorganizmy sterują etapem zwanym biotrans-formacją lub biokonwersją steroli, będącym wycinkiem łańcucha bioprocesów związanych z ich syntezą. Informacja genetyczna zakodowana w genomie komórki jest wykorzystywana do przeprowadzenia tylko jednej, określonej reakcji.
Podstawę przemysłowej syntezy hormonów sterydowych stanowi połączenie mikrobiologicznych przemian steroli z przemianami chemicznymi, np. sterole roślinne są przekształcane chemicznie w substancję S i progesteron, g następnie enzymy grzybów Rhizopus nigricans i Curvularia lunafa katalizują reakcję hydroksylacji (włączenie do cząsteczki sterolu grupy OH), a dehydrogenazy izolowane z hodowli bakterii Corynebacterium i promieniowców 51 myces - reakcję dehydrogenacji (odszczepienie atomów wodoru) w poi i C-2.
óC
uAca-
■r
r !
Leki wytwarzane metodami inżynierii genetycznej są rekombinowanymi biał otrzymywanymi m in. dzięki biosyntetycznym zdolnościom bakterii i drożdż zaletami są: duża skuteczność, bezpieczeństwo, nowe możliwości terapeut Łi się leczyć chorób, krótszy niż w klasycznai
nologii czas wdrożenia, a wadami: wyłączność podawanii czona stabilność w roztworze, możliwość powstawania n ciwciał, które przy powtórnym podaniu mogą stwarzać dii koszt. Wprowadzenie genów z organizmu dawcy do fergU wadzenie do ich ekspresji skutkuje „produktem otrzymaj! logii rekombinowanego DNA (technologii rDNA)”, urno dowolnego produktu genu (np. ludzkiego), niezakodowH nomie, w komórkach odpowiedniego gospodarza (np. £ nych w zasadzie ilościach.
Dzięki szybkim postępom inżynierii genetycznej w transgenicznych drobnoustrojów i linii komórkowych zd( syntezy leczniczych białek ludzkich opracowano nowe t biofarmaceulyków - leków polipeptydowo/bialkowych, t insulina, hormony wzrostu, gonadotropiny). cytokiny (m ny, czynnik nekrozy nowotworów), czynniki wzrostu (tą nik wzrostu, czynnik wzrostu skóry, erytropoetyna -(czynniki krzepnięcia VIII, IX, XII, XIII), czynniki fibry wy aktywator plazminogenu. stafylokinaza, streptokinazi Produkcja leków o strukturze białkowej była pi zastosowaniem technologii rekombinowanego DNA. maceutyki, np. tkankowy aktywator plazminogenu -1 tropoetyna - Epogcn (Amgen), interferon-a (INF-a) - j miały zastępować lub uzupełniać niedobór natywnych nie niektórych aminokwasów w tych lekach, dołączet nokwasu lub łańcucha aminokwasów oraz fuzja dwu mogą być przydatne obecnie lub w nieodległej przy biologicznego okresu półtrwania, 2) otrzymywania leków, 3) zmiany ich immunogenności, 4) otrzym białek terapeutycznych.
Jak wspomniano wcześniej, drożdże są szczegi Hrzem obcych genów. Na pierwszy plan wysuwają i być produkowane z wykorzystaniem wektorów dro magają potranslacyjnej modyfikacji białka, np. anty B wywołujący zapalenie wątroby (szczepionki T«| -Vax*), powierzchniowe antygeny wirusów opryn Plasmodium vivax - malarii. W komórkach drożdż) interferony a, fi i y o działaniu przeciwnowotwot oraz hormon EGF stymulujący wzrost naskórka is tkankowych, co wykorzystuje się w okulistyce ono niu ran po wypadkach lub operacjach.
jt^ujag pod uwagę niektóre właściwości drozd oraz ich potranslacyjnej modyfikl