ingarden12

wyjMirmu lego tw»atłzaua na przykładzie wcźmijmy jedna z un maicna-tycayA. gdyż eaćz» ar one iośłc określać. Np- -kwadrat* znaczy w my* dcSsitj: łyk CO J^ookgloboi: równoboczny. prostokąt, o jakiej i bezwzględni długości boków" ». Zaś ..równotegłobok" to tyle. oo ..czworobok o dwu peneb boków równoległych. o Jakiejś wzgiędag i bezwzględnej długold boków i o jakichś katach wcwndnsyck choć i i»ib uk dobra* oych. że sosna »cb wyaoa <d’ Wszędzie tam gdae w rozw iniętej treści nazwy pojawia sir wspófaynmk -isl-iś" przed naacpającym po tum «n»f n; kiera treściowym, występuje to. co nazywam -zmienna" w przedmiocie nriacroąyai. pcebmoae zaś tego współczynnika składniki tworzą „stałe" treści nazwy. O -jakiejś" długości bezwzględnej, to znaczy, że długość ta mc jest uiuilona. Może ona być taka lub inna. a jeżeli me ma przy tym żadnych zastrzeżeń <iafc np. przy bezwzględnej długości boków kwadratu), to znaczy, że może być zupełnie dowolna [nota bene. „długość" jest tu zawsze rozumiana jako wielkość większa od zera). W definicjach — jak zaznaczyłem — mc podaje się zazwyczaj zmiennych treści nazwy definiowanej: wskutek tego mogło powstać błędne mniemanie, jakoby treść nazwy stanowiły jodynie składniki stałe. Naturalnie: poszczególne równoległoboki. które pod nazwę „równoległoboi:" podpadają, jako przedmioty samoistne są oczywiście zawsze pod każdym względem jednoznacznie określone, u więc zarówno co do długości boków, jak i co do wielkości kątów Jeżeli jednak abstrahować będziemy od równołegłoboków mmowtnic istniejących. a zwrócimy uwagę na intencjonalny odpowiednik nazwy ogólnej ..równołegłobok". wówczas każdej zmiennej jej treści odpowiada -miejsce niedookreślenia" w przedmiocie nazwy. Im ogólniejsza jest nazwa, tym więcyj zmiennych w jej treści, im bardziej szczegółowa, tym miuej ». W granicznym wypadku, w nazwach ścisłe jednostkowych*⁷, znikają wszelkie zmienne *•. Zdawałoby się więc. że wszelkie intencjonalne odpowiedniki nazw ściśle jednostkowych są wszechstronnie jednoznacznie określone. a wiec. inaczej mówiąc, nic posiadają w swej zawartości miejsc niedo-określenia. Ale zniknięcie „zmiennych" w treści nazwy nie jest jeszcze równoważne z zupełnością określenia przedmiotu nazwy przez jej treść. Albowiem i nazwa ściśle jednostkowa wyznacza efektywnie zawsze tylko niektóre cechy przedmiotu oznaczonego, treść jej jest zawsze skończona, zaś ilość

I! Tego ooaep rwyfcic sc w drflmtjacb — lnusfjcrnycb nie dodaje. ale to właśnie dlatego, ze definicja ma za zadanie wymienić jedynie stałe momenty pezedmiotc dcśaowucp •« To -samej" l    trzeba bot oat gnam jo/ó. Byłoby tak. gdyby dsłt -raco-

oycfa" była skończona Ale to jest sprawa do dysku*?. k*ór») to nie można przeprowadzać.

it a więc takich, które H jednostkowe dzięki swej treści materialnej, a me jedynie rf-rłfH zasfosowaoiu lub przez użycie w pewnym kontekście. Por. do tego wywody w f 15 a w Dat laereriłch* Ktaatmrrh.

- Otwiera* się tu interesujące perspektywy na różnice miedzy nazwami o treści czyco empirycznej a nazwami o treści apriorycznej, ale lo już wycbodo poza ramy tych rozważań.

£ECb (aulonomkznK istniejącego) przedmiotu jednostkowego jol - mk ziu> nuciłem — nieskończona

Przy tym trzeba zwrócić uwagę na jcuczc jeden ważny szczegół w zua* ęzeniu tia/wj'. W treści joj występuj# mianowicie z jednej strony składniki #kt u a hic. efektywnie pomyślane (spełnione w treści zdania rap. kontekstu, do'którego dana nazwa należy), i składniki potencjalne». Tc ostatnie '•“leżą jakby tylko dr iwe do treści nazwy, ale" óHenazwy s# izolowane, jak np. w pewnej mierze w słowniku, są one niewycksplikowanc. można je jednak przy pomocy odpowiedniego kontekstu zaktualizować. Zależnie więc od kontekstu treść aktualna jodnej i tej samej nazwy jest mniej lub więcej bogata, przy tym część jej powtarza się w różnych kontekstach, część zaś zmienia się zależnie od wypadku *Q W praktyce treść nazwy nie jest prawię nigdy zupełnie zaktualizowana, prawic zawsze więc pozostaje pewna doza jej treści potencjalnej. W przeciwstawieniu do_przed miotu. moistnic istniejącego, u w szczególności realnego, przedmiot przedstawiony w dziele literackim i stanowiący jego składnik jest I w swej zawartości zawsze dokładnie taki. jakim go wyznacza ' znaczenie nazwy lub odpowiedniego wyrażenia wyznaczają jego jedno- ( znacznie i efektywnie określone cechy, natomiast zmiennym i potencjalnym j składnikom tieśd odpowiadają w jego zawartości miejsca niedookreślona, i jest on w tych miejscach jedynie jakiś lub zgoła nijaki Ogromna więk•/ szość nazw (prostych łub złożonych), które występują w dziełach literackich. to nazWy mniej lub więcej ogólne, a jedynie zastosowane do przedmiotów i odywid ua I nych "pdpowiadające im przeto przedmioty intencjonalne są więc zawsze mniej lub więcej niedookreślonej Żc zaś nawet nazwy- ściśle jednostkowe nie wyczerpują wszystkich cech odpowiadających im przedmiotów. więc w dziele literackim nie ma w ogóle takich przedmiotów przedstawionych. które byłyby wszechstronnie jednoznacznie określone, i być ich nie może. Nie jest to więc przypadek lub szczególna właściwość tylko niektórych dzieł literackich, lecz coś. co należy do istoty ich wszystkich.

Ale nawet gdyby istniały nazwy, które określałyby efektywnie nieskończoną ilość cech swych przedmiotów, to i to jeszcze nie wykluczałoby, żeby te przedmioty były mimo to niedookreślone. Jak bowiem wiadomo z matematyki, wyjęcie z nieskończonego zbioru nieskończonego podzbioru nie pociąga za sobą jeszcze koniecznie wyczerpania danego zbioru. Przeciwnie. może w nim jeszcze pozostać zarówno skończona, jak i nieskończona ilość składników. Z tego punktu widzenia więc może istnieć taki przedmiot przedstawiony w dziele literackim, który mimo nieskończonej ilości cech określonych przez odpowiednie twory znaczeniowe (gdyby to było możliwe) miałby przecież skończoną, a nawet nieskończoną ilość miejsc nic-dookrcślcnia.

w Por. nn len temat: Ingarden, Dat lurraristhr Kmutuerk, § 16.

» Wypadek len należy odróżnić od wieloznaczności namy (np. .droga" w znaczeniu ma i .droga” w znaczeniu litr).