IMG 71

I

i

l

K

Pi

A

R)

Ai

To

PODSTAWY ŻYCIA

i CHEMICZNE PODSTAWY ŻYCIA, PROCESY METABOLICZNE I PRZEMIANY fNOOlry^

1, W cytopiazmie komórek oraz w skorupie ziemskie] występują te same pierwiastki cl% ne, choć w różnych proporcjach. W cytopiazmie procentowo najwyższa jest zaypsfw tlenu (65%), węgiel i wodór stanowią odpowiednio 18,5 % oraz 9,4 %, mniej jest 4^ (3%), wapnia (1,5%) i fosforu (1%). Pozostałe pierwiastki stanowią 1,6% zawartość^ plazmy. Zawartość wymienionych pierwiastków w skorupie ziemskiej jest inna; jest w niej tlenu (61%), mniej węgla i wodoru (odpowiednio 1% i 0,1%). Mniejsza^ również zawartość azotu (1%). Zawartość fosforu wynosi 1%, a wapnia 2%. Pozostali^ wiastki stanowią 33,9%.

a) Skonstruuj tabelę, w której zamieścisz wszystkie informacje zamieszczone w tekśde.

E.    Jest składnikiem kwasów nukleinowych i przenośników energii oraz błon biologicznych i blaszek kostnych.

F.    Jest składnikiem hemoglobiny, która transportuje tlen.

Przyporządkuj do następujących pierwiastków; wapnia, żelaza i jodu, oznaczenia literowe tych zdań, które opisują ich rolę.

Wapń............... Żelazo.................................. Jod.............................

3. Poniżej wymieniono wybrane typy wiązaó chemicznych.

kowalencyjne nlepolarne, jonowe, kowalencyjne polarne, wodorowe Określ, jaki typ wiązania powstaje:

a) między atomami tlenu i wodoru wewnątrz cząsteczki wody, b) między atomami tlenu jednej cząsteczki wody, a wodorem drugiej.

R«

Re

Ki

Ko

Uc

4. Właściwości fizyczne (cieplne) wody oraz funkcjonowanie wody jako rozpuszczalnika mają zasadnicze znaczenie dla życia na Ziemi. Właściwości wody wynikają z cech jej budowy chemicznej, takich jak polarność cząsteczki i obecność wiązań wodorowych, a) Określ, jakie znaczenie dla życia ma woda jako rozpuszczalnik. Wyjaśnij, dlaczego woda jest dobrym rozpuszczalnikiem. Wymień dwa procesy fizjologiczne, w których ma to znaczenie.

Skl

Mi

b) Na podstawie informacji zawartych w tekście, skonstruuj dwa wykresy kołowe, prztdft wiające procentowy skład cytoplazmy oraz skorupy ziemskiej.

b) Określ, jakie ciepło właściwe i ciepło parowania ma woda w porównaniu z innymi płynami. Podaj, jakie cechy budowy chemicznej wody są za nie odpowiedzialne.

Wyjaśnij, jak właściwości cieplne wody wpływają na termoregulację organizmów oraz na amplitudę temperatur powietrza na Ziemi.

ISB

Grup 2S'6‘ WJ 4 n-mn

Druki

2. Poniżej przedstawiono znaczenie niektórych pierwiastków dla organizmu człowieka.

A.    Odpowiada za równowagę jonową i osmotyczną, jest składnikiem soku żołądkowi?

B.    Wpływa na twardość kości, krzepnięcie krwi I skurcz mięśni.

C.    Jest składnikiem hormonów tarczycy, które kontrolują tempo przemiany materii.

0. Wchodzi w skład witaminy B_u, która bierze udział w powstawaniu erytrocytów.

10

5. Poniżej wymieniono związki chemiczne.

I.    mocznik,

II.    dwutlenek węgla,

III.    woda,

IV.    witamina C.

Zaznacz prawidłową odpowiedź, wskazując takie dwa związki, które należą do związków organicznych.

A.    I i IV,

B.    11II,

C.    III III,

D.    IIIIV.

n