IMG71

* -określonym ryzykiem pojawienia adcj trudności wychowawczych, Co w procesie wychowania nie Jest na pewno bez znaczenia do wypracowania Skutecznej strategii oddziaływań.

Problematyka przyczyn nieprzystoeowawczych zachowań uczniów —- Jak Już wspomniano — doczekała się wielu opracowań naukowych, których autorzy zajmują Jednak różne stanowiska w tej sprawie. Brak zgodności pod tym wzglądem Jest na ogół wynikiem reprezentowanej przez nich określonej orientacji teoretycznej, dotyczącej regulacji zachowania się człowieka (por. Woody R. H., 1969). Tak na przykład, uczeni hołdujący teoriom psychoanalitycznym, których gorącymi rzecznikami byli min. Z. Freud. C. G. Jung, A. Adler i E. H. Erikson, skłonni są upatrywać przyczyn nieprzystosowania społecznego w okresie wczesnego dzieciństwa; tłumaczą Je uruchomieniem różnego rodzaju mechanizmów obronnych redukujących nadmierne napięcia psychiczne i działających w sferze przeżyć podświadomych. Inne zgoła stanowisko w tej sprawie zajmują ci, którzy podzielają poglądy na temat uwarunkowań zachowań ludzkich takich psychologów, jak B. F. Skfcmer, H. J. Eysenck, D. H. Mowrer, J. Dollard i L. C. Miller. Pozostając pod wyraźnym ich wpływem, są zdania, iż trudności wychowawcze powstają przede wszystkim jako rezultat wadliwie przebiegającego procesu uczenia się, rozumianego w sensie zarówno nabywania wiadomości i umiejętności, jak również przyswajania sobie określonych sposobów postępowania w życiu codziennym. Ponadto istnieje wiele innych teorii zachowania rzutujących na stanowiska zajmowane w sprawie przyczyn trudności wychowawczych (por. Malewski A., 1964; Wepman J. M. i Heine R. W., 1963).

Pomimo rozbieżności w kwestii szczegółowego ujmowania przyczyn trudności wychowawczych, istnieją pewne wspólne punkty widzenia niektórych ich aspektów. Nikt w zasadzie nie ma już <hśt wątpliwości, te źródłem nieprzystosowania społecznego Jest od najmniej kilka czynników. Są niani — według dtalektycsnej teorii rozwoju psychicznego (Żebrowska M., 1986, a. 153—171): 1) ssdatSd orgsrooBne. które dziecko przynosi st sobą na świat; t) środowiśko obejmujące swyzn zasięgiem sackk bodźce działając* aa dziecko z zewnątrz, i to pooaąwszy Już od pierwszych dhwt pąga życia; 3> aktywność własna dziecka, zależna częściowo

M