Chorzy na przewlekłe choroby układu oddechowego mają ograniczoną wydolność wysiłkową. Podczas wysiłku fizycznego następuje u nich przyspieszenie oddechu i wzrost objętości oddechowej znacznie mniejszy niż u ludzi zdrowych, zmniejsza się wentylacja pęcherzykowa, niekiedy pojawia się lub nasila hipoksemia. Wysiłkowa hipoksemia jest przyczyną odruchowego. dalszego zwiększenia się wentylacji płuc, co z kolei może doprowadzić do rozwoju lub zwiększenia hiperkapnii.
Pewną rolę w ograniczeniu wydolności tych chorych odgrywa również zmęczenie mięśni oddechowych. Znaczenie mają także zmiany w układzie krążenia, ograniczające zdolności wysiłkowe chorych z przewlekłymi chorobami układu oddechowego. Wszystko to prowadzi do duszności wysiłkowej i zmniejszenia możliwości wysiłkowych. Chorzy mają często zdolność do wykonywania krótkotrwałych wysiłków fizycznych o znacznej intensywności i duże ograniczenie zdolności do wysiłków długotrwałych.
Ćwiczenia ogólnokondycyjnc mają duże znaczenie w poprawie wydolności i jakości życia chorych na przewlekłe choroby układu oddechowego.
Ocena wydolności wysiłkowej oraz wynik próby wysiłkowej są istotnymi elementami programu rehabilitacji zarówno pulmonologicznej, jak i kardiologicznej. Ćwiczenia wytrzymałościowe powinny być wykonywane według ściśle określonych zasad. Najlepiej prowadzić je na ruchomej bieżni lub cykloergomctrzc, co umożliwia dokładne określenie obciążeń, ale spacery lub marszobieg są także możliwe.
Podstawowe zasady treningu wytrzymałościowego:
-* Wysiłek powinien uwzględniać stopień uszkodzenia układu oddechowego i wiek chorego.
-* Intensywność wysiłku nic może przekraczać 20-40% maksymalnego poboru tlenu.
-» Wysiłek powinien mieć charakter przerywany i należy go stosować jako trening interwałowy 3 lub 4 razy dziennic po 5-10 minut.
-* Wysiłek nic może obejmować bardzo dużych grup mięśniowych.
Fizykoterapia
Zabiegi fizykoterapeutyczne i masaż w leczeniu chorób i zaburzeń układu oddechowego mają znaczenie pomocnicze i przygotowujące pacjenta do kinezyterapii. Stosowane zabiegi działają rozluźniające na mięśnie klatki piersiowej, przcciwbólowo, rozszerzające na drogi oddechowe, rozrzedza-jąco na wydzielinę, wykrztuśnic lub łagodząco na odruch kaszlu oraz pobudzają odporność chorego. Najczęściej stosuje się:
-* inhalacje (aerozoloterapię),
-* światłolccznictwo (promienie nadfioletowe i podczerwone),
-* clcktrotcrapię (diatermia krótkofalowa, galwanizacja, jonoforeza, prądy diadynamicznc),
-* ultradźwięki.
-* masaż leczniczy.
Tlenotcrapia i farmakoterapia
W zaawansowanym okresie choroby układu oddechowego jedynie dodatk wa podaż tlenu umożliwia wykonanie nawet niewielkiego wysiłku. Tlcnoi rapia oraz farmakoterapia wspomagają rehabilitację oddechową.
Edukacja i wsparcie psychospołeczne
Informacje na temat przyczyn choroby, szczególnie przewlekłej, przebi gu jej leczenia oraz czynników szkodliwych wpływających na jej przebi' ułatwiają leczenie. Wśród szkodliwych czynników największe znaczenie n palenie papierosów i temu problemowi powinny być poświęcone spccjali szkolenia. Istotne jest również prawidłowe odżywianie się i właściwa ma ciała, zwłaszcza dla osób z jej niedoborem lub ze znaczną nadwagą. Eduk cja pacjenta powinna obejmować również jego rodzinę.
W czasie rehabilitacji należy także zwracać uwagę na stan psychiczi chorego. Z powodu przewlekłej choroby może dojść do zaburzeń depr syjnych związanych z utratą roli społecznej, zawodowej, pozycji w rodzini pogorszeniem warunków materialnych. Nierzadko zaburzone są funkc poznawcze, występuje lęk. zwiększone napięcie, nasilone w okresach z. ostrzeń, co może być związane również z niedotlenieniem. Często koniec ne jest wsparcie psychosocjalnc.