interna 5

Metody rehabilitacji leczniczej stosowane w chorobach układu

oddechowego

Leczenie ułożeniowc i drenaż ułożeniowy

W chorobach układu oddechowego, głównie przewlekłych, dochodzi do wzmożonego napięcia mięśni oddechowych. W celu zmniejszenia tego zjawiska należy stosować właściwe ułożenie pacjenta, aby rozluźnić napięte mięśnie. Chorego układa się na wznak, z głową nieco uniesioną na poduszce. z barkami poniżej linii głowy i ramionami ułożonymi wzdłuż tułowia. Aby zmniejszyć napięcie mięśni brzucha, kolana należ)^- ustawić w lekkim zgięciu, najlepiej przez podłożenie poduszek pod stawy kolanowe. W tym ułożeniu powinno się prowadzić ćwiczenia oddechowe samodzielne lub z pomocą fizjoterapeuty.

Leczenie ułożeniowc wykorzystuje się również, w celu ułatwienia odpływu wydzieliny z dróg oddechowych pod wpływem sił ciężkości. Zależnie od umiejscowienia zmian stosuje się różne pozycje drenażowe. Podstawową zasadą tej metody jest ułożenie chorego tak. aby drenowany odcinek płuca znajdował się powyżej wnęki. W takiej pozycji wydzielina będzie spływała oskrzelem drenującym zajęty segment płuca w kierunku oskrzela głównego, skąd zostanie wydalona w czasie kaszlu. Skuteczność tego zabiegu będzie tym większa, im wyżej wnęki znajdzie się zmieniony odcinek płuca. Drenaż ułożeniowy należy stosować kilkakrotnie w ciągu dnia przez 15-60 minut, zależnie od wskazań i tolerancji pacjenta. W zabiegach tego typu wykorzystuje się łóżka do drenażu lub pkmizacyjnc, ewentualnie podkładki pod nogi łóżka w wysokości 20-30 cm lub sztywny wałek pod biodra chorego, tak aby uzyskać 10-20° jego uniesienia. W czasie drenażu stosuje się oklcpywa-nic klatki piersiowej, masaż wibracyjny lub sprężynowania klatki piersiowej oraz ćwiczenia skutecznego kaszlu.

W niektórych chorobach samo ułożenie chorego jest zabiegiem leczniczym, np. ułożenie na plecach sprzyja oddychaniu przeponowemu, ponieważ przepona ułożona jest wtedy wyżej niż w pozycji stojącej i może się bardziej obniżyć podczas wdechu. Dodatkowo ugięcie kolan rozluźnia mięśnie brzucha, co ułatwia akt wdechu. Ułożenie na boku sprzyja wentylacji płuca ..górnego" przez wzrost oddychania żebrowego. Jest to pozycja szczególnie przydatna w zapobieganiu wytwarzania się zrostów pozapalnych lub pourazowych. Pozycja pólsiedząca jest najbardziej korzystna w chorobach prowadzących do upośledzenia sprężystości tkanki płucnej (rozedma) i wzrostu oporu oskrzelowego (astma oskrzelowa).

W leczeniu usprawniającym układu oddechowego istotny jest również stosunek wentylacji do ukrwicnia. Ukrwicnie płuc podlega prawom ciążenia. Jest największe w częściach płuc najbliżej podłoża, pr/cz co brak jest miejsca dla wentylacji i jest ona w tych obszarach niedostateczna w stosunku do ukrwicnia.

a 18.1. Schoena! ro>Mnv rv>Tvrłi w