jąkanie

Tomasz Woźniak

Jąkanie

- przyczyny i mechanizm zburzenia w świetle nowych badań

1.    Stan badan:

Niejasne są teorie opisujące przyczyny jąkania i mechanizm budowania niepłynnej wypowiedzi. Wyjaśnianie podstaw postępowania terapeutycznego (często skutecznego) pozostaje dosyć ogólnikowe. Praktyczny brak badań podstawowych dotyczących neurofizjologicznych aspektów formowania się jąkania. Nowe wyjaśnienia problemu przynoszą dopiero teorie z ostatnich lat.

2.    Definicja jąkania:

2.1.    Jąkanie jest zespołem wzajemnie warunkujących się objawów, które opisujemy na trzech poziomach: językowym, psychicznym i neurofizjologicznym [Woźniak 1993]

( są to kolejno: niepłynność. logofobia. spastyczność).

2.2.    Jąkanie jest zasadniczo zaburzeniem neuromięśniowym, którego podstawowym elementem są minimalne opóźnienia i przerwanie koordynacji czasowej ruchów artykulacyjnych, Reakcją na te opóźnienia jest przeciąganie i automatyczne powtarzanie części słów (niepłynność pierwotna) [Van Riper 1990].

W wyniku walki z niepłyrtnością pierwotną pojawiają się „reakcje unikania” (dźwięki wtrącone, powtórzenia wyrazów', zmiany tempa) - niepłynność wtórna. Reakcje te są wyuczone i można się ich oduczyć, jednak me dotyczy to opóźnień [Van Riper 1990], SKĄD BIORĄ. SIĘ OPÓŹNIENIA.?

3.    Współczesne teorie pochodzenia jąkania:

Model powstawania wypowiedzi płynnej (kodowanie sekwencyjne, organizacja motoryczna, artykulacja, wypowiedź, przewodzenie dźwięków: kostne i powietrzne, percepcja i dekodow-anie sekwencyjne, porównanie wzorca wejściowego z wyjściowym).

3.1.    Teoria zaburzenia połączeń w obrębie kory ruchowej lewej półkuli mózgu [ Sommer. Buchel 2002]

3.1.1.    Zaburzenia połączeń korowych lewej półkuli występują u osób jąkających się od dzieciństwa.

3.1.2.    Defekt dotyczy głównie istoty białej (włókien łączących różne okolice korowe, znajdujących się wewmątrz półkul mózgowych) w okolicy wieczka Rolanda -obszaru tuż ponad bruzdą boczną (43 pole Brodmana).

1