268 8. Wiązary kratowe (kratownice)
Rysunek 8.13. Kratownice drewniano-stalowe z krzyżulcami z blach giętych na zimno: a) fragment kratownicy, b) i c) sposoby wykonania wsporników; 1 - pas górny drewniany, 2 - pas dolny drewniany, 3 - krzyżulce z blachy giętej na zimno, 4 - słupek podporowy drewniany, 5 - belka z drewna klejonego warstwowo
Jednymi z najprostszych kratownic o pasach równoległych są konstrukcje dachowe o węzłach klejonych typu KPS (rys. 8.14). W kratownicach tego typu przekrój pasów na długości jest stały, przekrój krzyżulców zaś może być zmienny.
Rysunek 8.14. Kratownica systemu KPS o pasach równoległych i węzłach klejonych: a) kratownica zastosowana w konstrukcji dachu krokwiowego, b), c) szczegóły, d) fragment kratownicy, e) typy przekrojów; 1 - pas górny z dwóch elementów, 2 - pas dolny z dwóch elementów, 3 - krzyżulce z desek, 4 - wzmocnienie strefy przypodporowej, 5 - nakładka łącząca elementy w kalenicy, 6 - kotew z płaskownika stalowego, 7 - wieniec żelbetowy
W strefie przypodporowej — z uwagi na działanie znacznych sił poprzecznych — przekrój krzyżulców jest większy lub też są stosowane dodatkowe boczne wzmocnienia.
Do konstrukcji o węzłach klejonych należą również kratownice systemowe Trigonit (rys. 8.15). W kratownicach tego typu, wykonanych w sposób uprzemysłowiony, krzyżulce łączy się ze sobą na złącza klejone. Zestaw krzyżulców klei się z pasami wykonanymi z dwóch elementów, a węzły wzmacnia gwoździami.
Rysunek 8.15. Kratownica systemu TYigonit o węzłach klejonych wzmocnionych gwoździami: a) przekrój, b) fragment kratownicy, c) zasada łączenia krzyżulców, d) widok kratownic)' o podwójnych pasach, e) widok kratownicy o potrójnych pasach
Innym przykładem kratownic klejonych o pasach równoległych są wiązary systemu DSB (rys. 8.16). Są one wykonywane w ten sposób, że w wycięte w pasach bruzdy wpuszcza się i mocuje na klej odpowiednio nacięte krzyżulce leżące w jednej płaszczyźnie.
Korzystne jest stosowanie kratownic o pasach równoległych i węzłach łączonych na płytki kolczaste. Przy małych i średnich rozpiętośdach (do 12 m) kratownice tego typu dają znaczne oszczędności materiałowe i są mniej pracochłonne, w porównaniu z innymi rozwiązaniami. Na rysunku 8.17 przedstawiono przykłady kratownic o elementach łączonych w wędach na płytki kolczaste dwustronne {rys. 8.17a i b) i jednostronne (rys. 8.17c).
Wiązary kratowe o pasie górnym zakrzywionym. W wiązarach trójkątnych i prostokątnych o pasach równoległych siły w pasach zmieniają się. W kratownicach trójkątnych siły w pasach rosną ku podporom, a w pasach równoległych maleją. Aby optymalnie wykorzystać materiał, pasy powinny mieć na poszczególnych odcinkach zróżnicowany przekrój. Pociąga to za sobą konieczność wykonywania częstych styków pasów lub też przyjęcia stałych przekrojów (wtedy trzeba liczyć się ze stratami materiału).