41. Neurochirurgia 1175
Ze względu na różne sposoby ułożenia na stole operacyjnym podczas zabiegów neurochirurgicznych, drogi oddechowe pacjenta są szczególnie zagrożone. Dodatkowo, specjalna pozycja i obłożenie bielizną operacyjną uniemożliwia często szybki dostęp do rurki intubacyjnej. Łatwo może też dochodzić do zatkania dróg oddechowych. Z tego powodu należy przestrzegać następujących zasad praktycznego postępowania:
► Wszystkich pacjentów intubuje się elastyczną, niezaginającą się rurką zbrojoną.
► Rurkę intubacyjną łączy się z układem respiratora za pomocą wystarczająco długich elementów łączących.
► Przed obłożeniem pacjenta należy zabezpieczyć plastrem rurkę i wszystkie przewody oddechowe, a po ustaleniu ich ostatecznego położenia dokonuje się ponownej kontroli.
Szczególną uwagę należy poświęcić operacjom, w których przebiegu konieczne jest poruszanie głową pacjenta: rurka może się łatwo przemieścić do oskrzela głównego, wyłączając jedno płuco z wentylacji. Zagrożone są przede wszystkim dzieci. Ze względów bezpieczeństwa końca rurki intubacyjnej nie należy wprowadzać głębiej niż do poziomu wcięcia szyjnego mostka.
Kaszel i parcie w odpowiedzi na drażniące działanie rurki intubacyjnej oraz niedostateczna synchronizacja respiratora z powodu niepełnego zwiotczenia mięśni, prowadzą do podwyższenia ciśnienia śródczaszkowego i należy ich bezwzględnie unikać.
Zakres monitorowania okołooperacyjnego podczas zabiegów śródczaszkowych (ryc. 41.8) jest taki sam jak w przypadku innych dużych operacji. Specjalne zalecenia wynikają z typowych powikłań, na które pacjent jest narażony:
- zatoru powietrznego,
- zaburzeń rytmu serca,
- wahań ciśnienia tętniczego,
- nadmiernego wydalania moczu,
- znacznej utraty krwi.
Anestezjolog musi szczególnie uważać na tc powikłania w czasie znieczulenia.
Podczas zabiegów śródczaszkowych należy stosować następujące środki nadzoru, w miarę możliwości i potrzeb już przed wprowadzeniem do znieczulenia ogólnego:
Monitorowanie standardowe w przypadkach
kraniotomii:
- stetoskop przedsercowy lub przełykowy,
- monitor EKG,
- bezpośredni pomiar ciśnienia tętniczego,
- pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego,
- pulsoksymetr,
- kapnometr,
- przedsercowa sonda dopplerowska,
- stymulator nerwowo-mięśniowy (miernik stopnia zwiotczenia),
- cewnik w tętnicy płucnej, fakultatywnie przy operacjach w pozycji siedzącej,
- czujnik temperatury,
- cewnik moczowy,
- badania laboratoryjne: gazometria krwi tętniczej, równowaga kwasowo-zasadowa, stężenie elektrolitów (potas), osmolarność, wartość hematokrytu.
3.7.1 Układ krążenia
Za pomocą stetoskopu przełykowego można ocenić tony serca i szmery oddechowe. Osłuchiwanie szmerów oddechowych nabiera szczególnego znaczenia w przypadkach całkowitego obłożenia głowy i górnej części tułowia, zasłaniającego połączenia przewodów oddechowych.
Monitor EKG jest obowiązkowym elementem nadzoru przy wszystkich operacjach śródczaszkowych. Sródoperacyjne zmiany częstości akcji serca i/lub zaburzenia rytmu są najczęściej objawem zaburzeń czynności pnia mózgu lub nerwów czaszkowych. W przypadkach ich wystąpienia należy natychmiast przerwać manipulacje chirurgiczne. Podczas operacji w pozycji siedzącej, zmiany tego typu mogą być następstwem zatoru powietrznego.
Bezpośredni pomiar ciśnienia tętniczego jest konieczny zwłaszcza przy operacjach bogato una-czynionych guzów w warunkach kontrolowanego podciśnienia oraz przy zabiegach w zakresie tylnego dołu czaszki, kiedy na skutek pozycji siedzącej oraz manipulacji w obrębie pnia mózgu i nerwów czaszkowych może dochodzić do zaburzeń czynności układu krążenia. Zasadniczo, podczas zabiegów śródczaszkowych zakres wskazań do kaniu-