lastscan23

4. Reakcje chemiczne - przepisy wykonania ćwiczeń

4.1. Rozpuszczanie substancji

Cel ćwiczenia

Badanie procesu rozpuszczania soli i towarzyszącego mu efektu termicznego.

Odczynniki    Szkło i aparatura

Stałe sole: azotan(V) amonu, chlorek    Probówki, statyw na probówki, bagiet-

wapnia, chlorek sodu, octan sodu,    ka, termometr, palnik.

chlorek amonu, siarczan(VI) miedzi(II),

fosforan(V) sodu, fosforan(V) magnezu,

węglan sodu, węglan wapnia, siar-

czan(VI) wapnia, węglan żelaza(III).

Wykonanie

Do trzech probówek nalać po ok. 3 cm³ wody destylowanej, po czym do każdej z nich dodać po ok. ^lA łyżeczki soli wskazanych przez asystenta i wstrząsać probówki do rozpuszczenia osadów. Zaobserwować zmianę temperatury cieczy podczas rozpuszczania soli. W przypadku soli trudno rozpuszczalnej roztwór podgrzać, a następnie ochłodzić w strumieniu zimnej wody. Zanotować i wyjaśnić poczynione obserwacje.

Środki ostrożności

Sole miedzi(II) są niebezpieczne dla środowiska naturalnego - nie wylewać do zlewu.

Postępowanie z odpadami

Roztwory soli miedzi(II) i żelaza(III) wylać do pojemników na zlewki soli metali ciężkich, pozostałe roztwory wylać do zlewu.

Pytania dodatkowe

1.    Co to jest rozpuszczalność substancji?

2.    Czy sole będą się rozpuszczały w rozpuszczalnikach organicznych, jak etanol czy heksan? Odpowiedź uzasadnij.

3.    Dlaczego obserwuje się rożny efekt termiczny przy rozpuszczaniu różnych soli?

4.    Podaj przykłady praktycznego wykorzystania efektu termicznego towarzyszącego rozpuszczaniu soli.

4.2. Badanie właściwości mieszanin

Cel ćwiczenia

Określenie różnicy pomiędzy mieszaniną a związkiem chemicznym.

Odczynniki

Sproszkowana siarka, opiłki żelaza, stały chlorek sodu, metanol, sacharoza, glicerol, 10% kwas solny.

Szkło i aparatura

Mała parowniczka, bagietka, termometr, palnik, łyżka do spalań, magnes, szkiełko zegarkowe, kolbki stożkowe o poj. 50 cm³, cylinder miarowy o poj. 10-25 cm³, elektryczna płyta grzejna.

Wykonanie

A.    W parowniczce Wymieszać ok. ‘/a łyżeczki sproszkowanej siarki z podobną ilością opiłków żelaza. Zakwalifikować otrzymaną mieszaninę jako homo- lub heterogeniczną, odpowiedź uzasadnić. Nad parowniczką umieścić magnes. Obserwować rozdział mieszaniny na składniki. Wyjaśnić otrzymany wynik.

B.    Umieścić w probówce ok. Y2 płaskiej łyżeczki mieszaniny siarki z opiłkami żelaza i ogrzewać nad palnikiem, obserwując zachodzące zmiany. Otrzymany produkt wysypać z probówki na szkiełko zegarkowe i po ostudzeniu określić dotykiem jego konsystencję. Następnie, zadać otrzymany produkt kilkoma kroplami 10% roztworu HC1 i ostrożnie powąchać wydzielający się gaz. Zapisać przebieg procesu. Uzasadnić, że jest to proces chemiczny.

C.    Do trzech kolbek stożkowych nalać po ok. 15 cm³ wody destylowanej, po czym do jednej z nich dodać ok. 3 cm³, a do drugiej ok. 8 cm³ metanolu. Następnie ogrzewać probówki na elektrycznej płycie grzejnej, mierząc termometrem temperaturę rozpoczęcia wrzenia cieczy w każdej kolbce. Wyniki zapisać i uzasadnić wpływ dodatku metanolu na temperaturę wrzenia wody.

D.    Do trzech kolbek stożkowych nalać po ok. 10 cm³ wody destylowanej, po czym do jednej z nich dodać ok. 3 cm³, a do drugiej ok. 8 cm³ glicerolu. Następnie ogrzewać probówki na elektrycznej płycie grzejnej, mierząc termometrem temperaturę rozpoczęcia wrzenia cieczy w każdej kolbce. Wyniki zapisać i uzasadnić wpływ dodatku glicerolu na temperaturę wrzenia wody.

45