Leger

•    Sport pozwala na społeczne samopotwierdzenie, oraz wzbudzenie doświadcznia sacrum poprzez łączność duchową.

•    Jednak czy jest to to samo doświadczenie, które wzbudza religijność i łączy ze społeczeństwem?

Sacrum przeciw religii: emocjonalne dopełnienie sekularyzacji

•    obiektywny porządek świata, zbiorowy wszechświat znaczeń, subiektywnie przeżyte doświadczenia sensu. - Współczesny człowiek nie odnajdzie się już wtym układzie, może to być jedynie cel.

CZĘŚĆ n, ROZDZIAŁ 1

Seguy — religia jest formą zbiorowego działania, społecznie uznawana za „inną”, a jako taka jest nośnikiem sensu ; odsyła do „mocy nadprzyrodzonych”, przedmiotów indywidualnego doświadczenia i zbiorowego kultu; reguluje ona stosunki ludzi z tymi mocami. Metaforyzacja (np. orównanie relgii do sportu) świadczy o autonomii tych dziedzin , co spowodowało nowy typ ich religijnego funkcjonowania. S. nie patrzy na nie jak na „runiastę religii”, ale raczej stara się w nich upatrzeć struktura)izujących wytycznych współczesnego pierwiastka religijnego. Jednak zadaje też peanie, czy nowoczesność napędzając zjawisko inrelektualizacji i racjonalizacji procesu poznania a przez to intelektualizację i racjonalizację samych treści poznawczych nie skazuje religii na jakąś quasi-koniecznąmetaforyzację. Metaforyzacja religii nie jest bezbarwnąderywacią autentyczne religii, ale swoistym sposobem włączenia wierzenia w kulturowy wszechświat nowoczesności. Religia metaforyczna jest równie „całkowita religia” jak religie historyczne.

Ku analizie transformacji wierzei a w tradycyjnym społeczeństwie „Wierzenie” - zbiór przekonań indywidualnych indywidualnych zborowych, które nie podlegają weryfikacji, eksperymentom, czy w szerszymi ujęciu - nie poddają się charakterystycznym dla wiedzy sposobom poznania i sprawdzania, ale które służą nadawaniu sensu i spójności subiektywnemu doświadczeniu tych, którzy uznająje za własne. Jeżeli mówiąc o takim zbiorze używamy raczej słowa „wierzenie" niż „wiara” to daltego, że włączamy tu oprócz ideowych przedmiotów przekonali (wierzenia właściwe) wszystkie praktyki języki, gesty, spontaniczne odruchow-e zachowania, które w te wiary są wpisane. ..Wierzenie.”-to wiarą w czynach, to wiara przeżyta. Jest to to, co mówiący (jednostka lub zbiorowość) czyni z wyznania, w które deklaruje się wierzyć.

Wszystko to, co pochodzi z „doświadczenia świata jako oczywistości” należ do dziedziny wierzenia. Z drugiej strony znajdują się wszystkie wierzenia zfomializowane, zracjonalizowane, z których jednostki są zdolne zdać sobie sprawę i z których świadomie wyciągają wnioski praktyczne w żciu. Wierzenie uchyla się przed udowadnianiem, przed doś wiadczlaną weryfikacj ą.

Wierzenie stanowi ważny wymiar nowoczesności. Ludzie wciąż (mimo postępu nauki) pytają o przyczynę. Durkheim (a za nim Weber) uważał ,że sacrum nie jest niczym innym jak układem znaczeń, które ludzie obiektywizują jako moc całkowicie różną od nich samych i projektują je na rzeczywistość , by uciec przed lękiem, że zostaną pochłonięci przez chaos. ■Współcześnie to racjonalizacja ma opanować chaos.

..Metaforyzacja” ( Seguy) - jej oś stanowi obsenvacja_całkowitej lub częściowej rezygnacji z odniesienia do mocy nadprzyrodzonych. Obserwacja ta wpisuje się w sposób spójny w klasyczne analizy nowoczesności jako procesu „wyrzekania się bogów”. To odczarowanie świata odpowiada postępowi procesu racjonalizacji, który ujawania zdolność człowieka jako

Hervieu-Leger „Religia jako pamięć”

Losy sacrum

•    przez sacrum niektórzy badacze określają wszystkie wszechświaty znaczeń wytworzone przez społeczeństwa. Przy czym w ostatecznych wypadkach oznacza wszystko co w jakiś sposób odnosi się do misterium, co wiąże się z poszukiwaniem sensu, zwaracanuem się do transcendencji, absolutyzację wartości. Przy' czym spoiwem tej niejednolitej zbieraniny jest fakt że zajmuje przestrzeń uwolnioną od religii instytucjonalnych. Religie miły wyłączność na udzielanie odpowiedzi na pytania ostateczne, utraciły je jednak wTaz z postępem nowoczesności: Jeśli zgodzimy się, iż zbiór tych odpowiedzi stanowił „święty wszechświat” to dziś owym świętym kosmosem będzie zbiór odpowiedzi zastępczych.'

•    H-L zakłada, że „sacrum” używane jest dla określenia pewnej struktur}' znacżeń, wspólnej dla religii historycznych i nowych form odpowiedzi na pytania ostateczne, które dotyczą egzystencji poza wiarami.

•    Idąc za Voye uważa że istnieje pewne nieredukowalne sacrum, przy czym umiejętność jego wytwarzania ujawnia się w kulturach kulturach których dochodzi do upadku religijnych instytucji.

Genealogia pojęcia sacrum: krytyka Isamberta

» badacze dążyli do wysubtelnienia pojęcia sacrum, które sami uznawali za wspólne wszystkim ludom, a wyraża się poprzez stalą opozycję sacru-profanum - szkoła Durkheima. Wg Isamberta Durkheini odnajdywał sacrum w najprostszych zachowaniach religijnych, transportując na nie chrześcijańskie znaczenie pojęcia „sacrum".

Uczucie głębi a religia

•    Sacrum nie musi się opierać na dychotomii święte-profaniczne. ale na wyjątkowej specyfice emocjonalnego doświadczenia, które wiele religii stara się kontrolować. -

•    Poszukiwanie nowoczesnego sacrum opiera się na poszukiwaniu lego właśnie doświadczenia. Owe podstawowe doświadczenie, przeżywane zarówno zbiorowo, jak i jednostkowo, stanowi źródło każdej autentycznej religijności, nie dającej się ~ w tym ujęciu - zredukować do doktryn czy liturgii, stanowiących jedynie jej społecznie akceptowalny wyraz.

Między sacrum a religią: przypadek sportu.

» sporty wyczynowe powodują ekstazę, a dziś bardziej liczy się odczucie przyjemności po dokonaniu takiego wyczynu niż sama satysfakcja ze zmagań. Aby dokonać czegoś wyczynowego należy obłaskawić żvwioŁ ten kto to potrafi jest mistrzem. W sporcie oczuwa się także poczucie lączości - tłumy jednoczą się we wspólnym przeżywaniu

wysiłków mistrzów członków drożyn. Tworzenie jedności, która zaciera różnice_

społeczne, symboliczna transfiguracja w sportowym dramacie wydarzeń społecznych, czy historycznych, tworzenie uniwersalnych wartości (braterstwa, równość, pokój) za pomocą uniwersalizacji widowiska, kontrola zbiorowych frustracji, którym nadaża się legalna, zinstytucjonalizowana i społecznie niegroźna okazja wyrażania się w sposób emocjonalny, sublimacja agresji nagroriiadzonych w sytuacjach społecznego niepokojuitd-„ną wszystkich tych poziomach widowisko-spaito'we zaslępuje-dzisiaL.. funkcje spełniane przez reksie historyczne.

• Brom zauważa - sport stał się religią industrialnych tłumów.