219
5.7. Pomoce warsztatowe
wą2. Sonda narzędziowa jest umieszczona na wrzecienniku tokarki i zabezpieczona osłoną 3. Sonda przedmiotowa jest osadzona w głowicy narzędziowej. Między sondą przedmiotową a narzędziową występuje sprzężenie zwrotne. Pomiar obrabianego przedmiotu 4 za pomocą sondy pomiarowej pokazano na rys. 5.42.
Ważnym elementem wchodzącym w zakres technologicznego przygotowania produkcji są pomoce warsztatowe, stosowane zarówno przy obróbce, jak i kontroli określonej części.
Pomoce warsztatowe dzieli się na:
- znormalizowane - wykonane wg norm państwowych, branżowych lub zakładowych; jest to oprzyrządowanie uniwersalne stosowane w procesach wytwarzania różnych przedmiotów technologicznie podobnych;
- specjalizowane - najczęściej jest to oprzyrządowanie uniwersalne uzupełnione elementami specjalnymi, np. uchwyt samocentrujący 3-szczękowy wyposażony w szczęki specjalne dostosowane swoją konstrukcją do kształtu przedmiotu obrabianego będzie uchwytem specjalizowanym;
- specjalne - jest to oprzyrządowanie projektowane i wykonywane indywidualnie, jako pomoc niezbędna w procesie wytwarzania danego wyrobu oraz utrzymaniu jego żądanej dokładności.
Do głównych zadań, jakie mają spełnić pomoce warsztatowe, należą:
- zapewnienie wymaganej dokładności obróbki,
- zmniejszenie kosztów produkcji,
- polepszenie warunków i bezpieczeństwa pracy.
Projektowanie pomocy warsztatowych specjalnych należy do prac najtrudniejszych i najbardziej pracochłonnych. Ocenia się, że pracochłonność konstrukcji oprzyrządowania specjalnego wynosi zazwyczaj 60-i-70% pracochłonności technologicznego przygotowania produkcji seryjnej, a w niektórych przypadkach dochodzi nawet do 90%. Wynika stąd, że termin uruchomienia produkcji jest limitowany konstrukcją i wykonaniem pomocy warsztatowych. Jednocześnie konstrukcja oprzyrządowania w znacznym stopniu wpływa na wydajność i jakość procesu wytwarzania.
Podstawą do projektowania pomocy warsztatowych specjalnych jest:
- rysunek wykonawczy wyrobu,
- instrukcja obróbki dla danej operacji.
Rysunek wykonawczy i opracowany na jego podstawie rysunek półfabrykatu stanowi bazę do projektowania oprzyrządowania do wytworzenia półfabrykatu (odlewu, odkuwki) lub gotowego przedmiotu (przedmiot uzyskany metodą wtrysku tworzywa sztucznego, spiekanych proszków).