metalurgia007

12

i

-feSŁii. to wytwarzanie półwyrobów w postaci folii, płyt, prętów, rur tak z czystych polimerów, jak i z kompozytów wytwarzanych na ich osnowie, a także półwyrobów określonych części maszyn. Oba rodzaje półwyrobów są wytwarzane metodami właściwymi dla przetwórstwa polimerów z materiałów otrzymanych w I etapie z dodatkiem materiałów uszlachetniających, zbrojących itp. Otrzymuje się tu półwyroby będące odpowiednikami wyrobów hutniczych, odlewów lub od-kuwek.

-(Ei2e_!U to wytwarzanie gotowych części maszyn metodami technologii maszyn. Są to przede wszystkim obróbka kształtująca z ubytkiem materiału, ale także wytwarzanie pokryć i inne metody z grupy technologii powierzchni.

Podobnie można podzielić procesy wytwarzania innych wyrobów niemetalowych, takich jak wyroby drewniane, tekstylne, farby i lakiery itp. Przykładami takiego podziału mogą być: kloc nieprzetarty - tarcica - wyrób drewniany lub surowe włókno (bawełna, wełna itp.) - tkanina - wyrób tekstylny.

1.4. TECHNOLOGIA WARSTWY POWIERZCHNIOWEJ

Powierzchnia części maszyn ma z reguły bardzo złożony charakter, co powoduje, że jest obszarem trójwymiarowym mającym określoną grubość. Wobec tego na granicy materiału i otaczającego go środowiska występuje strefa przejściowa stanowiąca warstwę lub szereg warstw powierzchniowy ch. Powstaje ona jako wynik:

-    obróbki skrawaniem (chropowatość powierzchni, zniekształcenie kryształów podpowierzchniowych),

-    powierzchniowego odkształcenia plastycznego (nagniatanie, kulowanie),

-    wzbogacania powierzchni w składniki stopowe,

-    powierzchniowej obróbki cieplnej,

-    nakładania powłok.

i    Środowisko

Zaadsorbowaae i cząstki środowiska

f ^1 1 '■■■■ - l............... 1 1 1	* O 1 • a	Powierzchnia metalu fizycznie czysta
Zaadsorbowane ! § | cząstki środowiska | Strefa ]
przejściowa	ó ' ę
^1 1 i ;■!	ci
j* .2 l i i sa	|
!-ŚPHa-■ • *1	s £
j przejściowa | 1

Rdzrń    j

Rys. t .5. Schematyczne przedstawienie warstw powierzchniowych

n

Budowę warstw powierzchniowych przedstawiono schematycznie na rysunku 1.5. Zaznaczone na nim strefy przejściowe powstają głównie na skutek dyfuzji. Nu rysunku 1.6 pokazano klasyfikację warstw powierzchniowych i techniki wytwu-rzania odpowiadające ich rodzajom. Klasyfikacja ta jest uszczegółowieniem klasyfikacji procesów ulepszania warstwy powierzchniowej, szczególnie warstwy wierzchniej, wymienionych w tablicy 1.2. Jak widać, część wymienionych procesów, szczególnie dotyczących warstw wierzchnich, może być zaliczona do technologii materiałów ze względu na ich wpływ na właściwości tworzywa.

Warstwy powierzchniowe

Techniki wytwarzania			Warstwy v	wierzchnie		Powłoki		-4		Techniki wytwarzania
'	’			"			^r			'	'
Obróbka I cieplno-che micz na		4i				Ch*miczna		—►		lakiemictwo
Obróbka jarzeniowa			Dyfuzyjne			Detonacyjne				Obróbka detonacyjna
Metalizacja zanurzeni owa		4				Elektrolityczne		—►		G al wanotechni ka
Obróbka implantacyjna		4-	Implantowane			Emalierskie				Emaiierstwc
Obróbka laserowa		4	Nadtopione			Konwersyjne		-4		G al wanotechnika
Obróbka elektronowa		4				K-ystalizacyjne (kondensacyjne)		-4		Techniki PVD i CVD
Obróbka laserowa		*	Stopowane			Malarskie				La kiemictwo
Obróbka elektronowa		■4-				Napaware		-4		Spawał nictwo
Obróbka cieplna		•4							♦	Natryski wanie ci eplne
Obróbka detonacyjna		-4				Natopione			4	Obróbka elektronowa
Obróbka elektronowa		-4							4	Obróbka elektnoiskrowa
Obróbka laserowa			Utwardzone (umocnione)						>■	Obróbka laserowa
Obróbka nagniataniem (obróbka plastyczna)		4-							4	Obróbka detonacyjna
Obróbka skrawaniem						Platerowe			♦	Obróbka plastyczna
Obróbka plastyczna		•4							>	Odlewnictwo
									♦	Spawalnictwo
						Ogniowe (zanurzeniowe)		—►		Metali zaoj a zanurzeniowa

Rys. 1,6. Klasyfikacja warstw powierzchniowych i techniki wytwarzania odpowiadające ich rod/njom