metodykaK2

Rozdział 22

PRZEPROWADZANIE WYWIADU POWYPADKOWEGO

22.1    Cel wywiadu

Celem wywiadu jest zebranie od osoby badanej jej subiektywnych informacji

0    okolicznościach i przebiegli danego wypadku oraz o działaniach osoby badanej. Wywiad ten powinien zawierać jak najwięcej informacji odnośnie samego kierowcy i jego działań oraz na temat warunków w jakich zaistniał dany wypadek drogowy, a także o doraźnych i odroczonych skutkach psychologicznych zaistniałego zdarzenia, niezależnie od stopnia zawinienia badanego kierowcy.

22.2    Warunki techniczno-psychologiczne

Każdy psycholog posiada własne preferencje co do techniki wywiadu. Jednakże niezależnie od zastosowanej techniki, struktura wywiadu powinna być następująca:

•    etap przygotowawczy;

•    etap wstępny;

•    etap zasadniczy;

•    etap końcowy.

22.3    Instrukcja dla badającego

22.3.1    Etap przygotowawczy

Kierowca zgłaszając się na badanie psychologiczne po wypadku drogowym zostaje poinformowany o:

•    cełu badania;

•    specyficznych metodach i narzędziach, które będą użyte w badaniach;

•    znaczeniu orzeczenia i dalszych formalnych procedurach.

Psycholog przygotowuje też specjalny formularz ..Psychologicznego Wywiadu Powypadkowego”, którego wzór znajduje się w Aneksie.

22.3.2    Etap wstępny

Celem tego etapu jest przygotowanie osoby badanej do udziału w badaniu

1    zorientowanie się co do stopnia odczuwanego przez kierowcę lęku przed

oceną i samą sytuacją badania. Efektem tego etapu powinno być wytworzenie u osoby badanej    postawy    akceptacji badania i osoby psychologa

przeprowadzającego badanie.

Zredukowanie poziomu lęku przed badaniem można osiągnąć poprzez podanie ogólnych zasad prowadzenia badania i podkreślenie, że każda osoba badana ma możliwość zadawania pytań i zgłaszania swych wątpliwości co do treści podawanych instrukcji do badań i sposobu wykonywania zadań w badaniach. W przypadku badań powypadkowych istotne dla zmniejszenia poczucia zagrożenia badanego jest wyjaśnienie mu, że badania psychologiczne nie zajmują się kwestią winy za zaistniały wypadek. Maja one na celu jedynie poznanie psychologicznych okoliczności, które doprowadziły do zaistnienia wypadku lub nie pozwoliły go uniknąć.

22.3.3 Etap zasadniczy

Psychologiczny wywiad powypadkowy (określany dalej skrótem PWP) przeprowadzany jest przed przystąpieniem kierowcy do badań testowych i aparaturowych.

Wywiad powypadkowy można przeprowadzić też bez odpowiedniego formularza, tzw. metodą wywiadu nieustrukturalizowanego. Jednak prawidłowo opracowany formularz znakomicie ułatwia stawianie pytań dzięki standaryzacji. Zapobiega też pominięciu istotnych zagadnień i zapewnia zarejestrowanie wszystkich niezbędnych informacji we właściwej kolejności. Pozwala też na samodzielną pracę badanego, co daje mu niemal nieograniczony czas na zastanowienie się i pozwala uniknąć presji czasu. Dla psychologa wypełniony kwestionariusz wywiadu stanowi dodatkowe źródło informacji z analizy treści tego dokumentu.

Formularz „Psychologiczny Wywiad Powypadkowy”, spełniający potrzebne wymogi został opracowany w Zakładzie Psychologii Transportu Drogowego Instytutu Transportu Samochodowego¹. Formularz taki, został sprawdzony, i oceniony pozytywnie w toku badań 500 kierowców-sprawców wypadków drogowych.

22.4 Instrukcja dla badanego

PWP na specjalnym formularzu polega na:

•    wpisaniu w miejsce kropek treści odpowiadających stawianym pytaniom,

•    wpisaniu znaku „X” w odpowiednich rubrykach,

•    podkreśleniu wybranej odpowiedzi,

•    narysowaniu szkicu sytuacyjnego obrazującego wypadek i jego miejsce.

PWP obejmuje następujące dane i informacje:

1) Warunki pracy badanego kierowcy:

a)    w ostatnich miesiącach,

b) w okresie 2-3 dni poprzedzających wypadek.

c)    w dniu wypadku.

Przez warunki pracy należy rozumieć m.in.: liczbę godzin jazdy w dniu wypadku, liczbę godzin pracy w ostatnim okresie (z uwzględnieniem godzin nadliczbowych), rodzaj jazdy (trasa, nocne - dzienne), rodzaj kierowanego pojazdu, stan techniczny pojazdu, samopoczucie w dniu jazdy (zmęczenie, stan zdrowia itp.).

140

1

Autor - mgr Jadwiga Hąk