New

Najważniejsze nieorganiczne związki węgla CO Bezbarwny i bezwonny, o gęstości nieco mniejszej od powietrza i trudom ^t,en8S^{la(ll) roz}P^uszcza,n>' ^w wodzie gaz. Tlenek węgla(II) spala się niebieski płomieniem i ma właściwości redukujące:

FeO + CO-> Fe + C0₂

W warunkach normalnych jest obojętny wobec wody, jednak w obecności katalizatorów i w temperaturze ok. 280³ C (55010 reaguje z wodą, przekształcając się w tlenek węgla(IV) - tzw. reakcja konwersji:

CO + H,0 —^ C0₂ + II₂

Na gorąco reaguje z roztworami mocnych zasad, tworząc mrówczany CO + NaOH_{aq) —► HCOONa_luql

Tlenek węgla(II) jest silnie trujący. Zatrucie (zaczadzenie) jest spowoóc-wane tworzeniem karbohemoglobiny - połączenia hemoglobiny (właściwie jonu żelaza(II) obecnego w hemoglobinie) z CO, które charakteryzuje sif znacznie większą trwałością niż połączenia hemoglobiny z tlenem (oksyke-moglobina) i tlenkiem węgla(IV) (karboksyhemoglobina). W ten sposf: następuje unieczynnienie hemoglobiny i zakłócenie procesu wymiar.;-gazowej w płucach i tkankach (krew nie może zaopatrzyć tkanek w tlen

Tlenek węglo(II) otrzymuje się w wyniku

-    spalenia węgla przy ograniczonym dostępie tlenu:

2C + 0₂-* 2CO (niedobór tlenu)

-    redukcji tlenku węgla(IV) węglem (w postaci koksu):

C0₂ + C-» 2CO

-    działania pary wodnej na koks:

C + K₂0-► CO + H,

Nąjwygodniejszą laboratoryjną metodą otrzymywania togo tlenku jes: odwadnianie kwasu mrówkowego stężonym kwasem siarkowym<VI>:

HCOOH -^11jSOł‘"™-' > CO + H₂0

Cząsteczka CO zawiera wiązanie potrójne i w związku z tym jest bardzo trwała:

IC=Ol

Dwa wiązania tworzą się przez uwspólnicnie elektronów pochodzących od atomów węgla i tlenu. Ti-zecie wiązanie powstaje w wyniku uwspólnienie pan- elektronowej pochodzącej od tlenu (wiązanie koordynacyjne). Budowę cząsteczki tłumaczy się, zakładając stan hybrydyzacji sp atomu węgla (bez wcześniejszej promocji) i sp atomu tlenu.

Pierwiastki - węglowce

Tlenek węgla(II) jest składnikiem gazu generatorowego (mieszanina głównie CO i N₂) i gazu wodnego (mieszanina głównie CO i H₂). Tlenek węgla(II) w mieszaninie z wodorem jest stosowany w syntezie chemiczne; (do produkcji alkoholi, głównie metanolu):

CO + 2H₂ ^{Cr/>1 ZnQ} > CH₃OH

236