Obraz046

Przykład:

Pamiętam pewien przykład z własnej praktyki zawodowej, kiedy trafił do Działu Interwencji Kryzysowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie klient -czterdziestoletni mężczyzna, wyglądający na przygnębionego i zrezygnowanego, Namówiła go do tego, pomimo jego osobistych oporów i wątpliwości, jego żona. Fragment dialogu między nami wyglądał następująco:

POMAGACZ: Domyślam się, że to nie była łatwa decyzja dla Pana, aby przyjść tutaj w poszukiwaniu pomocy? (komplementowanie pośrednie).

KLIENT: Tak, długo się nad tym zastanawiałem, ale nie mam już sił, ani pomysłu co zrobić?

POMAGACZ: Tym bardziej to doceniam, że zdobył się Pan na odwagę! Proszę opowiedzieć mi, co Pana sprowadza i jakie są Pana oczekiwania związane z tą rozmową?

KLIENT: Jestem bez pracy i środków do życia. Nie mam już także siły, aby jakoś sobie radzić dalej. Wszystko się wali na głowę! Chciałbym, aby Pan mi pomógł wydostać się z tej sytuacji!

POMAGACZ: Uhm, trudno jest Panu odnaleźć jakieś wyjście w sytuacji, kiedy Pan jest bez pracy i środków do utrzymania! Widzę, że to jest ważne dla Pana, tym bardziej chcę zapewnić, że będziemy mieli sporo czasu, aby mógł mi Pan o tym opowiedzieć, tak abym Pana lepiej zrozumiał i wspólnie będziemy mieli okazję do zastanowienia się, co dalej można zrobić. Proszę mi jednak najpierw opowiedzieć parę zdań o sobie, kim Pan jest, co Pan umie robić, co dla Pana jest ważne w życiu, itp.? (tzw. rozmowa wolna od problemu).

KLIENT: Znam hiszpański!

POMAGACZ: To ciekawe! Wie Pan, ja się uczę angielskiego tyle lat, ale nadal nie mogę powiedzieć, że znam ten język. Jak Pan się jego nauczył?

KLIENT: To proste!

W dalszej części rozmowy klient opowiedział swoją historię pobytu w Hiszpanii, gdzie pojechał zarabiać na życie. Nie znal wówczas ani języka, ani realiów panujących w tym kraju, ale sobie poradził. Po trzech latach wrócił do Polski i na skutek różnych zbiegów okoliczności stracił zarobione tam pieniądze, a pracy w kraju pomimo podejmowanych wysiłków nie mógł znaleźć. Historia ta miała bowiem miejsce kilka lat wcześniej, kiedy bezrobocie w Polsce było jeszcze poważniejszym problemem, niż jest aktualnie. Rozmowa ta ujawniła różne zasoby osobiste rozmówcy, które w sytuacji, kiedy skoncentrowalibyśmy się na problemie mogłyby pozostać niezauważone. Dzięki tej opowieści miałem sposobność odkryć wiele zasobów klienta (umiejętności, wartości, itp.), które w dalszej części współpracy z tym klientem okazały się kluczowe. Warto jeszcze w tym miejscu nadmienić, że sądząc po wyglądzie i zachowaniu klienta na początku spotkania, z pewnością nie zadałbym mu pytania o to, ja-

kie zna języki obce. Po prostu klient ten nie wyglądał na poliglotę. Po raz kolejny okazało się, że pozory mylą. Koncentrując się na jego problemach być może nie miałbym sposobności odkrycia jego zdolności, kompetencji i wartości. Opowieść klienta pozwoliła mu także poczuć się inaczej, jako osoba, która nie tylko ma problemy, ale także która coś potrafi, może się czymś pochwalić, co zasadniczo zmieniło klimat tej sesji.

• Negocjuj z klientem osiągalne cele W sytuacji niedobrowolnej spotkanie pomagacza z klientem często jest - muszone przez osobę, bądź instytucję trzecią. Zdarza się, że do spotkania klientem dochodzi pod wpływem presji rodziny, kuratora, postanowienia du, itp. Warto tę perspektywę eksplorować i dowiedzieć się, jak widziany st cel „czynnika nakazującego - X” przez samego klienta. Pomocne mogą kazać się poniższe pytania, które możemy wykorzystać w różnej kolejności konfiguracji [por. Berg, De Jong2007, s. 328]:

fi) Czyim pomysłem było, żeby Pan przyszedł do mnie?

-    Kto kazał Panu tutaj przyjść?

-    Co sprawia, że X sądzi, że powinien Pan tutaj przyjść?

-    Co zdaniem X jest powodem Pana problemu?

2)    Co musi się zdarzyć, żeby X zostawił Pana w spokoju?

-    Co przekona X, że nie musi Pan już tu więcej przychodzić?

-    Jak Pan myśli, czego oczekuje X, aby uznać, że warto dać Panu spokój?

-    Jak Pan sądzi, co musi Pan zrobić dla X, żeby osoba ta pomyślała, że nie musi Pan już tu przychodzić?

-    Jak Pan sądzi, w jaki sposób zdaniem X przyjście tutaj może być Panu pomocne?

3)    Co powinien Pan robić inaczej zdaniem X?

4)    Jak Pan sądzi, jakie Pana zachowania przekonają X, że to Panu pomaga?

5)    Kiedy ostatnio Pan to zrobił?

-    Co wtedy było inaczej?

-    Jak Pan tego dokonał?

-    Co Pana zdaniem zobaczył X w Panu innego, kiedy Pan to robił lub tak się zachowywał?

6)    Jaki jest pierwszy krok, który powinien Pan zrobić, aby zacząć to, czego oczekuje X?

-    Na ile jest Pan pewien, że może powtórzyć to, co wtedy okazało się pomocne?

-    Jak Pan sądzi, co wtedy X będzie robił inaczej?

91