SDC11041

108 Marta Łuczyńska

solidarność społeczna. Praktyka zawodowa odwołuje się do wartości osoby ludzkiej, jej prawa do wolności i samostanowienia.

2.    Wprowadzania standardów etycznych do zawodu pracownika socjalnego. Postulat ten związany jest z ogólną tendencją do określania jasnych zasad ram działalności profesjonalnej, zarówno w aspekcie standardów związanych z wymaganym poziomem wykształcenia, jak również ze standardami etycznymi. Stanowi to jeden z elementów budowania etosu grupy zawodowej, określający jej miejsce i odrębność wśród pozostałych.

3.    Dylematów, jakie napotykają pracownicy socjalni w trakcie wykonywania swoich obowiązków służbowych. Ten obszar dotyczy praktyki pracy socjalnej i konieczności dokonywania ciągłych wyborów o charakterze etycznym¹.

Podstawowe dylematy w pracy socjalnej

F. G. Reamer wymienia cztery główne obszary pojawiania się i identyfikowania dylematów etycznych. Dotyczą one:

1.    sytuacji związanych z bezpośrednią obsługa klienta;

2.    poziomu polityki społecznej i programów pomocy społecznej;

3.    relacji przebiegających w środowisku pracy;

4.    asymetrii pomiędzy wartościami osobistymi.a zawodowymi.

Dylematy związane z bezpośrednią obsługą jednostek bądź rodzin problem prawdomówności w stosunkach z klientami

Czy pracownik socjalny ma obowiązek udzielać klientowi w każdej sytuacji pełnej informacji o nim? Czy są takie sytuacje, w których ze względu na dobro klienta powinien je przez nim zatajać, mimo że te bezpośrednio go dotyczą?

—    konflikt pomiędzy prawem, normą, polityką a celami terapii

Czy w imię dolna klienta pracownik socjalny może naruszać prawo? Czy ważniejsze jest przestrzeganie zasad polityki instytucji czy udzielanie pomocy w sytuacjach definiowanych przez pracownika jako trudne i wymagające jego interwencji?

—    konflikt pomiędzy zobowiązaniami pracownika socjalnego wobec jego pracodawców i klientami

Czy naruszenie zasad i ram działalności zawodowej pracownika socjalnego określonych przez jego pracodawcę może być traktowane jako nieetyczne w sytuacji konfliktu klient-instytucja, w której pracownik opowiada się po stronie swojego podopiecznego?

— poufność i uprzywilejowana informacja

Czy istnieją takie sytuacje, w których pracownik socjalny może ujawnić poufne informacje o kliencie? Komu? W jakich sytuacjach może to nastąpić? Czy złamanie zasady poufności nie narusza podstawowych zasad pracy socjalnej i praw klienta?

—finalizowanie świadczenia usług wbrew życzeniom klienta

Co określa moment, w którym pracownik socjalny decyduje się na zakończenie świadczenia usług klientowi, kiedy ten wciąż jej oczekuje? Czy sytuacja, w której klient nie chce współuczestniczyć aktywnie w procesie pomagania, jest wystarczającym warunkiem do przerwania świadczenia usług? Na podstawie jakich kryteriów pracownik socjalny może określić sytuację klienta, która na to zezwala? Co decyduje

0    potrzebie udzielenia pomocy — subiektywna ocena własnej sytuacji przez klienta czy odpowiedzialna decyzja pracownika?

—    zapewnianie usług wbrew życzeniom klienta

Czy pracownik socjalny ma prawo ingerować w decyzje klienta, który odmawia przyjęcia pomocy w sytuacji, w której pracownik socjalny diagnozuje, że jest ona klientowi potrzebna?

Jakie są granice ingerencji pracownika socjalnego w życie klienta

1    jego prawo do samostanowienia o sobie samym? Kto ponosi odpowiedzialność za konsekwencje podjętej przez klienta decyzji o odmowie przyjęcia pomocy, w momencie w którym jej konsekwencje okazać się mogą dla niego tragiczne w skutkach?

Dylematy w polityce i programach pomocy społecznej

—    dylematy związane z dystrybucją brakujących czy ograniczonych środków

Komu pracownik socjalny powinien udzielić pomocy w sytuacji, w której dwóch klientów spełnia wymagania formalno-prawne, a istnieje sytuacja braku środków na zaspokojenie potrzeb obydwu? Jak w praktyce realizowana jest zasada równości i kompensowania szeroko pojętych braków rozpoznawanych u klientów?

1

[Za:J F. G. Reamer, Dylematy etyczne w praktyce socjalnej, ibidem.