Obraz080

bierze udział w przyznawaniu tych świadczeń, organizuje usługi np. opiekuńcze, informuje o przepisach prawnych, o możliwościach skorzystania z instytucji pomocowych, itp.)” [por. Krasiejko 2010, s. 165-166]. Także w tej materii w moim rozumieniu nie ma istotnej kolizji pomiędzy założeniami modelu TSR/PSR a pracą socjalną. W uznaniu klienta za eksperta nie chodzi

0    to, aby przejął on kompetencje pracownika i dysponował jego wiedzą, doświadczeniem, itp. Pomagacz może przecież stanowić jeden z zasobów klienta, z którego pomocy ten ostatni ma prawo skorzystać. Z drugiej jednak strony, klient ma nie tylko prawo do tego, ale też możliwość wyboru, czyli równie dobrze może z takiej pomocy zrezygnować. Rzadko jednak ten aspekt jest brany pod uwagę przez pracowników socjalnych. Starają się oni doradzać, przekazywać informacje i wiedzę, itp., nawet w sytuacji, kiedy klient w ogóle tego nie oczekuje, albo nie jest na to gotowy, a rodzaj relacji jaka między nimi panuje odpowiada goszczeniu opisanemu przez S. de Shazera. Postępowanie takie zazwyczaj prowadzi jedynie do braku wzajemnego zrozumienia i obopólnych frustracji.

2. Możliwości i wyzwania

Przykłady dobrej praktyki

Pomimo tego, że model Podejścia Skoncentrowanego na Rozwiązaniach funkcjonuje w Polsce od początku lat 90. ubiegłego wieku, to rozwój zainteresowania nim wyraźnie obserwujemy dopiero od kilku lat. Odnosząc się do słów L. Misia uznającego PSSR za „projekcje przyszłości” wypada stwierdzić, że owa przyszłość w pewnym zakresie materializuje się na naszych oczach. O tym, że tak jest, świadczą coraz liczniejsze wyjątki, przykłady dobrej praktyki, które potwierdzają możliwości zastosowania Pracy Socjalnej Skoncentrowanej na Rozwiązaniach. Szansą rozwoju tej metody jest również zainteresowanie nie tylko poszczególnych lokalnych, ale także regionalnych ośrodków pomocy społecznej wdrażaniem innowacyjnych metod pracy socjalnej¹. Obok PSSR uznanie zyskują także metoda Konferencja Grupy Rodzinnej, czy mediacje w pracy socjalnej [zob. m.in.: Szczepkowski 2003; Biernat 2010, s. 23].

Jedną z pierwszych prób szerszego instytucjonalnego zaszczepienia modelu Pracy Socjalnej Skoncentrowanej na Rozwiązaniach w Polsce był projekt realizowany w latach 2004-2007 przez Uniwersytet Jagielloński w Krakowie we współpracy z Uniwersytetem Fontys z Tilburga w Holandii pt. „Podejście skoncentrowane na rozwiązaniach w systemach pomocy społecznej

1    edukacji w Polsce” [zob. Kienhuis, Świtek 2007].

Pozytywne przykłady aplikacji metody TSR/PSR można odnaleźć m.in. w publikacjach J. Kienhuisa i T. Switka, J. Szczepkowskiego, L. Misia, czy I. Krasiejko [zob. m.in.: Kienhuis, Świtek 2007; Miś 2008; Krasiejko 2010]. Wzrost liczby owych publikacji także świadczy pośrednio o coraz większym zainteresowaniu tą problematyką. Wymienieni Autorzy przywołują liczne przykłady rodzimych prób i rozwiązań związanych z pracą w oparciu o to podejście. Dotyczą one różnych wymiarów; m.in. pracy z indywidualnymi przypadkami, pracy z rodzinami, zastosowanie PSR w poradnictwie, w obszarze terapii uzależnień, itp. O coraz większym upowszechnieniu tego sposobu pracy świadczy także duże zainteresowanie uczestników, w tym także samych pracowników socjalnych z różnych stron kraju, cyklicznymi (cztery edycje) ogólnopolskimi konferencjami organizowanymi przez Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnienia w Toruniu przy współpracy z Wydziałem Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu².

Rosnącą rangę i znaczenie Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach i -szerzej rzecz ujmując - Podejścia Skoncentrowanego na Rozwiązaniach podkreślają także inicjatywy związane z samoorganizacją środowisk zainteresowanych tą tematyką. Powstają kolejne stowarzyszenia zrzeszające terapeutów, pracowników socjalnych, pedagogów, kuratorów sądowych, itp. pracujących w oparciu o ten model. Aktualnie dwa z nich aspirują do rangi ogólnokrajowych: Polskie Towarzystwo Psychoterapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniu z siedzibą w Łodzi (PTP SR) oraz Polskie Stowarzyszenie Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach (PSTSR) zarejestrowane w Warszawie. Oba jednak pozostają na razie w fazie organizacji i wypracowywania zasad funkcjonowania.

Wybrane badania nad skutecznością Podejścia Skoncentrowanego

na Rozwiązaniach

Wiele osób uczących się tego sposobu pracy stawia pytanie o jego skuteczność. Odpowiedź nie jest jednak prosta. Pojawia się w tym kontekście kilka dyskusyjnych kwestii, dotyczących nie tylko samego nurtu TSR/PSR, ale także innych kierunków, czy podjeść. Mianowicie: Jak określić ową skuteczność? Czy chodzi o wskaźniki bezwzględne jakiegoś społecznie pożądanego stanu, czy też miarą postępu będą subiektywne opinie samych klientów? W oparciu o jakie założenie badawcze ją eksplorować i kto to ma

159

1

M.in. Regionalne Ośrodki Polityki Społecznej w Toruniu i w Olsztynie.

2

W ramach WOTUiW w Toruniu funkcjonują pierwsze dwa w Polsce oddziały stacjonarne terapii uzależnień, mianowicie: Całodobowy Młodzieżowy Oddział Leczenia Uzależnień (od 2002 r.) i Oddział Terapii Krótkoterminowej Uzależnień (od 2004 r.), których programy bazują na Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach.