Obraz2

Część druga

Część druga

ANALIZA MAP I PRZEKROJÓW GEOLOGICZNYCH ORAZ ZDJĘĆ LOTNICZYCH

6. MAPY GEOLOGICZNE

6.1. Wiadomości ogólne

Mapa geologiczna jest to mapa przedstawiająca budowę geologie/iu| danego terenu, a więc obszary występowania poszczególnych typów skal, kierunki pochylenia warstw skalnych, przebieg uskoków itd. Wszystkie fakty geologiczne dotyczące budowy geologicznej danego terenu przedstawione są na mapie przy użyciu umownych znaków i barw. Mapa geologiczna powstają w wyniku wykonania zdjęcia geologicznego terenu, które nazywamy kartowa* niem. Polega ono na naniesieniu na podkład topograficzny wszelkich informacji natury geologicznej, tj. odsłonięć, rodzaju występowania i sposobu ułożenia skal, informacji hydrogeologicznych, takich jak występowanie źródeł i podmokłoścl oraz innych danych geologicznych. Wszystkie mapy geologiczne przedstawiają budowę geologiczną utworów występujących pod glebą. Mapy geologiczno gleby nie uwzględniają. Tak więc każda mapa geologiczna jest sporządzana przy wykorzystaniu mapy topograficznej, która stanowi tzw. podkład topograficzny,

6.2. Podział map geologicznych

Podział map geologicznych można przeprowadzać według różnych kryto*] riów, np.: ze względu na podziałkę, treść mapy geologicznej, metody jej wy* konywania, techniki druku itp. Ilość faktów geologicznych przedstawiona na mapie geologicznej, zależy przede wszystkim od podziałki. Im mapa jcttl wykonana w większej podziałce, tym jest dokładniejsza. Najdokładniejsze Si tzw. mapy wielkoskalowe (np. 1:2000).

a. Ze względu na podziałkę wyróżnia się dla Polski najczęściej nasię pujące grupy map geologicznych:

•    mapy ogólne — skala 1:1 000 000 i mniejsze,

•    mapy przeglądowe — skala 1:500 (KM) i 1:300 000,

•    mapy podstawowe — skala 1:200 000 i 1:100 000,

•    mapy szczegółowe — skala 1:50 000, 1:25 000 i 1:10 000,

•    mapy wielkoskalowe — skala 1:5 000 i większe,

•    plany geologiczne — skala 1:5 000 i większe.

b.    Ze względu na treść geologiczną, jaką dana mapa zawiera, wyróżnia się wiele typów map. Najważniejsze z nich to:

•    mapy litologiczne — przedstawiają rodzaj i zasięg występowania różnych typów skał (np. granity, wapienie, iły, gliny);

•    mapy stratygraficzne — podają jednostki stratygraficzne (wiek) wydzielonych skał oraz miejsce występowania skamieniałości (przede wszystkim przewodnich);

•    mapy tektoniczne — przedstawiają budowę tektoniczną skał, tzn. sposób ich ułożenia i rozprzestrzenienia.

Mapę geologiczną, która zawiera treść litologiczną, tektoniczną i stratygraficzną nazywamy mapą uniwersalną (kompleksową). Większość map geologicznych jest najczęściej mapami uniwersalnymi. Mapa taka przedstawia syntetyczny obraz budowy geologicznej danego terenu, podając wydzielenia litologiczne, stratygraficzne i tektoniczne oraz niektóre wydzielenia geomorfologiczne, np. taras rzeczny, osuwisko, stożek;

I • mapy hydrogeologiczne — obrazują stosunki wodne w skałach, /usoby wód podziemnych, kierunki ich przepływu, lokalizację źródeł;

I • mapy geologiczno-inżynierskie — podają typy skał i grun-[łrtw. ich genezę, stratygrafię i rozmieszczenie oraz ogólną ocenę terenu z punktu widzenia budownictwa;

•    mapy geomorfologiczne — przedstawiają formy rzeźby terenu, Ich budowę geologiczną, rozmieszczenie i wiek rzeźby terenu;

| • mapy miąższ ościowe — przedstawiają rzeczywiste grubości i miąższości) różnych wydzieleń litologicznych lub stratygraficznych;

I • mapy surowcowe - podają rozmieszczenie, zasoby (jakość, ilość) I genezę różnych surowców mineralnych, np. metali, torfów i węgli, surow-Iców materiałów budowlanych itd.;

; • fotomapy— są to mapy geologiczne sporządzone w oparciu o interpretację zdjęć lotniczych. Najczęściej są to mapy geologiczne przedstawiające W mieszczenie i zasięg wydzielonych form geomorfologicznych oraz skał je budujących.

c.    Ze względu na stopień odkrycia wyróżnia się następujące rodza-BC map geologicznych:

•    mapy zakryte (powierzchniowe) — obrazują budowę geologiczną l uwzględnieniem utworów najmłodszych. Zwykle utworami tymi na terenie Polski są utwory czwartorzędowe (rzeczne, lodowcowe, zwietrzelinowe, wydmowe itp.);

•    mapy odkryte - przedstawiają wgłębną budowę geologiczną z pominięciem utworów czwartorzędowych lub starszych. Opracowywane są one głównie na podstawie wierceń;

65