Obraz6

527

opisowi myślenia przedoperarw,^„    _Sa„.

n-3 niektórzy psychologowie. z_e ^N'^e '^est jednak _Sl    °^W‘^edza

wać ledyn.e swoie indywidualnp ?^C' ^{W w,ek}u PrzezJ l?^SZne łożenie w,a cech. iak być brudnym, mieć doiT ^aśc,Wośc'. a nie ^Zkolnym są w stanie ^ ^CZy' od młodszych dzieci wydaie sie su ^ ^ape,yt' ^Charakter°^{2Umieią bar}dzie, oJl?¹"¹⁰’ Oz.ec. udziela,, bardzie, Ogólnych ocp^"'⁰"* od _SpoS'_u°“^Mw „p Powiedz m,. jak ,am ,_{W0|a S2k}°”^²! «edy. gdy p_y,“ .'^e,ania Wormacil szczegółowe) informacji. _np p_OWl ^k° ^a ' ^koledzy'’” _n^{Pe zach}«?ca do teoo .cegamir- (Eder. ,989. ,990)    ⁶ mi- co ozie ipSL^J »vma_9a Jg*

w środkowe] fazie dzieciństwa samoop.sy _2m    ^S!k°'^e “ *“"»

odzwierciedlając przechodzenie do myśleń,, ^en'^a* się _{pod Wieloma}

ńych^riUtakicMak^Democ^ LCzasamMest’ do pewnych kategorii (.jestem kibicem Teg?'"^

miast ograniczają swoje wypowiedzi do tu?    _rt^harcerzem"⁾⁴. rządzie n_ato

^{IeZ P}°^r0WnUJ^{ą S}'^{ę Z ,nnymi dz}'^ećmi i Potrą,,ą opisywać V^{eCh ,i2yCZnych C}^j niema w odniesieniu do podobnych właściwość knt a ^{16 umie}^ⁿ^c. uzdol-

Jezdzę na wrotkach najlepiej ze wszystkich dzieciak ^{2 k}'^{aSy czy} P^ciól i985. Ruble. 1983; Ruble i Frey, 1987). Wzrasta tez w t * ^{035261 ulicy}"> ^(Aboub. nych przez dzieci informacji (Glick i Zigler 1985)    ^ °^kreS'^{e ścistość} Podawa-

Wraz z wejściem dzieci w okres dorastania ,rh ^ dalszym zmianom (Harter. 1990; Petersen I9fin n₇ ^ ^S°^{b opisywania} siebie ulega formalnymi myśli i op.suje s,ebie w^    +

nycń Dorastający n,e śkpp.a Si, raczę, L    a

ak we wczesnym dzrecnslwie). ani na wiaściwościach zachowania czy zd“ncSh iak * środkowej lazie dzieciństwa), lecz na postawach („Nie cierpię chemii") al-rybutach osobowości („Jestem dziwnym człowiekiem") oraz przekonaniach uwikła-^p ’ - ^A potetyczne sytuacje („Jeśli spotykam kogoś, kto ma inny pogląd w jakiej; sprawie niż ja. staram się być wobec niego tolerancyjny”) (Hart i Damon, 1985 Rosenberg, i986b). Dorastający mają też większą niz młodsze dzieci gotowość opisy wama swoich negatywnych cech pośród innych, pozytywnych, choć to cechy pożyty wne są zazwyczaj bardziej centralne w ich autoportretach (Harter, 1986).

Streszczenie

Wiedza dzieci o własnym Ja stopniowo narasta w okresie dzieciństwa. Nie ma naukowych dowodów na to, że niemowlęta są świadome swojej odrębności przed ukończeniem 4. miesiąca życia. Od tego momentu, jak wynika z badań nad spostrzeganiem przestrzennym, dzieci używają siebie jako punktu odniesienia przy szu kaniu przedmiotów, które wcześniej widziały. W drugiej połowie 1. roku życia zieci zaczynają ujawniać poczucie własnej podmiotowości, posługując ^Sl^ ^za I innym, przedm.o.am, ze swojego oloczenia. Wiedza niemowlęcia, ze może 0 c sprawca zdarzeń. ,ozw„a się najpierw w odn,esien,u do n,ego samego, a dopiero

potem w stosunku do jego matki.    „_Q~,„_naia    wykazywać zdolność

Gdy dzieci zb„za,a się do końca 2. rokują* zaczyny    _wska.

rozpoznawania siebie. Badania z użyciem u •    .    _{na pewn}o około 2. roku

żują na to. ze zdolność rozpoznawania sie ie P    _{zwjązku z} doświadczeniami

życia Rozwój tej zdolności nie ma. ja się

Orygmame przykłady O* bardzo śliczne dla e innymi, bardziej przemawiającymi do polskieg y