Obraz (527)

wrót odzyskać prawo do szczęścia. „«[...] Faraon sprzeciwił się odwiecznym zamiarom i dżuma zmusiła go, by padł na kolana. Od początku historii plaga boska rzuca do stóp Boga pysznych i ślepych. Rozważcie to i padnijcie na kolana.))”¹ Paneloux wierzył niezachwianie, że tylko religijna przemiana duchowa uleczy miasto - dżuma zapanowała po to, by położyć kres zepsuciu. Głosił, że zaraza służy dobru, albowiem niszczy, co w człowieku wstrętne i plugawe, wskazując drogę zbawienia. Srogo napominał wiernych, o orańczy-kach mówił „wy”, jakby sam, nieskazitelnie czysty, stał wysoko po-\ nad losem ofiar choroby.

Także „Rambert walczył, nie chcąc dopuścić, by dżuma wzięła nad nim górę”. Doktor Rieux z sympatią obserwował starania dziennikarza, szczerze życzył mu powodzenia. „Ja może również mam, ochotę uczynić coś dla szczęścia”, mówił, gdy dziennikarza dziwiła ta przychylność. Grand przypomniał sobie o Cottardzie, któremu udaremnił samobójstwo być może, jak sądził, właśnie po to, by i Cot-tard zrobił coś dla szczęścia. Sprytny Cottard znał dobrze orański półświatek i z ochotą towarzyszył dziennikarzowi w penetrowaniu barów, gdzie jadali przemytnicy.

Kiedy udało się nawiązać kontakt z Gonzalesem, Rambert poczuł, że jest bliski celu. Gonzales, choć wymagało to cierpliwego czekania, mógł naprawdę pomóc Francuzowi. Przysługa nie była bezinteresowna, lecz ryzyko i tak przerastało cenę. Władze nie cofały się przed rozstrzeliwaniem tych, co łamali regulamin czasu dżumy. Ale Gonzales odkrył wkrótce, że mają z Rambertem wspólną pasję: dziennikarz, wprawdzie tylko jako skrzydłowy, grał także w football.

Tymczasem formacje sanitarne nie ustawały w wysiłkach, wciąż niosły pomoc cierpiącym i opuszczonym. Rambert obserwował pracę Tarrou i Rieux. Nie miał zamiaru angażować się w nią, świat dżumy był mu ciągle daleki. Nie bał się zarażenia - odpychała go jednak konieczność poświęcenia dla obcych ludzi najważniejszych w jego

życiu myśli i doznań. Nie chciał grać o honor i dobre imię, pielęgnował w sobie miłość - uczucie, którego dżuma nie pozwalała zachować. „Byłem na wojnie w Hiszpanii. [...] Ale potem zastanowiłem się trochę. [...] Teraz wiem, że człowiek jest zdolny do wielkich czynów.' Ale jeśli nie jest zdolny do wielkiego uczucia, nie interesuje mnie.”¹ Wkrótce Rambert pojął, że tej postawy nie da się usprawiedliwić przed zarazą. Odpowiedź przynosił jęk chorych, gwizd ambulansów, mdła woń ukwieconych tramwajów ze zwłokami. „W tym wszystkim nie chodzi o bohaterstwo. Chodzi o uczciwość.”' Rambert nie chciał wspomagać zarazy ani pomnażać krzywd. Zadzwonił do Rieux, by zgłosić swój udział w formacjach.

Kiedy zbliżał się dzień wyjazdu Ramberta, ksiądz Paneloux przejął obowiązki dziennikarza. Nadszedł moment wypróbowania nowej surowicy. Na szpitalnym łóżku, w otoczeniu Rieux, Castela, Tarrou, Granda, Ramberta i Paneloux małe dziecko walczyło o życie. Sześciu dorosłych, odważnych mężczyzn nie umiało mu pomóc. Castel ofiarował całą swą wiedzę i miesiące ciężkiej pracy. PaneIoux żarliwą modlitwę, pozostali - przepełnione czułością serca. Ale choroba raz jeszcze była silniejsza.

Niedawno sędzia Othon mówił doktorowi Rieux, że całkowicie zgadza się z kazaniem jezuity. Teraz pragnął tylko ratunku dla syna i prosił o to doktora. Agonia chłopca sekunda po sekundzie żłobiła 1 bruzdy w sumieniu duchownego. Paneloux za wszelką cenę nie j chciał stracić wiary, ale jego moralny osąd przestał być „całkowicie niezbity”. Rieux, zawsze opanowany, krzyknął mu wtedy: „Ach, ten przynajmniej był niewinny, ksiądz wie o tym dobrze!”'¹

Rambert doczekał się wreszcie dnia, kiedy dwaj hiszpańscy strażnicy mogli przepuścić go przez bramy miasta. Od dwóch tygodni mieszkał razem z nimi, stale gotowy stawić się na ich wezwanie. ^{2 3 4}

47

1

Tamże, s. 81.

2

   Tamże, s. 137.

3

   Tamże, s. 138.

4

   Tamże, s. 180.