Obraz0 2

Gleby litogeniczne 41

wielka, ale mogą występować drobne okruchy skały macierzystej. Jest to powierzchniowy poziom diagnostyczny mollic.

Rędziny czarnoziemne wytworzyły się najczęściej z miękkich utworów kredowych, dających zwietrzelinę ilastą lub gliniastą, oraz z porowatej opoki wapiennej. W odróżnieniu od rędzin próchnicznych górskich występują one na terenach wyżynnych i nizinnych.

Potencjalną roślinność naturalną stanowią żyzne zbiorowiska grądowe (Tilio-Carpinetum).

Ze względu na wysoką przydatność rolniczą (pszenica, rzepak, chmiel, buraki cukrowe) większość rędzin czarnoziemnych znajduje się w użytkowaniu rolniczym.

d. Rędziny brunatne

Mają budowę profilu A-Bbr-Cca. Poziom A o miąższości do 30 cm zawiera do 5% węglanów, głównie w postaci okruchów skalnych. W częściach ziemistych może brakować węglanów, mimo obecności w masie glebowej okruchów skały wapiennej. Części ziemiste mają odczyn obojętny lub lekko kwaśny i mogą wykazywać niewielką kwasowość hydrolityczną. Barwa poziomu A jest szarobrunatna, a zawartość próchnicy z reguły mniejsza niż 3%.

Poziom Bbr-Cca ma barwę żółtobrunatną. Podobnie jak w poziomie A występują w nim okruchy skały wapiennej, ale części ziemiste mogą nie zawierać węglanów. Zawartość węglanów w poziomie Bbr-Cca nie przekracza 5%. Poziomy Bbr-Cca rędzin brunatnych odróżnia się od brązowo zabarwionych zwietrzelin w rędzinach właściwych po tym. że mają mniejszą zawartość węglanów, strukturę pryzmatyczną lub ziarnistą i wykazują pewne uruchomienie związków żelaza. Jest to zaczątkowy poziom brunatnienia, stanowiący jednocześnie przejście do poziomu skały macierzystej. Miąższość poziomu BC powinna wynosić co najmniej 5 cm.

Rędziny brunatne tworzą się najczęściej z twardych i krystalicznych wapieni i dolomitów jurajskich oraz triasowych, albo z wapieni marglistych, zawierających znaczną ilość domieszek krzemianowych.

W terenach wyżynnych i nizinnych rędziny brunatne tworzą siedlisko lasów świeżych, reprezentowanych przez zbiorowiska grądowe (Tilio-Carpinetum, Galio-Carpinetum).    \

Rędziny brunatne o zwiężlejszym uziarnieniu użytkowane są w większości jako gleby orne o średniej przydatności rolniczej.

W terenach górskich rędziny brunatne stanowią siedliska lasu górskiego, tj. dolnoreglowego lasu bukowo-jodłowego (Fagelum carpaticum = Dentario glandulosae-Fagetum) z gatunkami w runie: szczyr trwały (Mercurialis perennis), żywiec gruczołowaty i cebulkowy (Dentario glandulosae, D. bulbifera), gajowiec żółty (Galeobdolum luteum).

W pewnych przypadkach rędziny brunatne zawierają w wierzchnich warstwach i w szczelinach skały oprócz zwietrzeliny współczesnej, również zwietrzelinę plejstoceńską typu terra fusca i starszą trzeciorzędową — terra rossa.