Obraz4 6

Gleby litogenicznc 35

a. Gleby inicjalne skaliste erozyjne

Występują one w terenach górskich i wyżynnych, w miejscach gdzie lita skała została odsłonięta przez erozję. Należą tu również gleby tworzące się na kamienistym rumoszu skalnym przemieszczanym z górnych części stoków.

b. Gleby inicjalne skaliste poligonalne (strukturowe)

Występują sporadycznie w wyższych położeniach górskich o mniejszych spadkach, zwykle ponad górną granicą lasu. Okruchy skał, powstające w wyniku cyklicznego zamarzania i rozmarzania terenu, są uporządkowane i tworzą regularne struktury. Wewnątrz poligonów pojawia się skąpa roślinność, lecz początkowy proces glebotwórczy jest stale zakłócany przez ruchy warstw powierzchniowych.

IA2. Gleby inicjalne luźne (regosole)

Do tego typu zalicza się gleby o budowie profilu (A)/C-C, reprezentujące początkowe stadium procesu glebotwórczego. Są one wytworzone z różnych osadów klastycznych nie zlepionych lepiszczem. Do tej jednostki zaliczane są również tzw. piarżyska skał kwarcowo-krzem i a nowych (z przewagą żwiru i piasku), niekiedy o dużej miąższości (ponad 100 cm), występujące w terenach górskich.

Poziom A i C nie przekraczający 10 cm zawiera bardzo małe ilości zhu-mifikowanej materii organicznej. Właściwości chemiczne tych gleb zależą w dużym stopniu od pochodzenia geologicznego skały macierzystej, a możliwości ich użytkowania są bardzo ograniczone.

Omawiane gleby tworzą siedliska dla mało wymagającej roślinności pionierskiej, np. zespołu szczawiom i skalnic (Oxyrio-Saxifragetum), kosmatki brunatnej (Luzuletum spadiceae), czy też początkowych sukcesji zarośli kosówki (Pinetum mughi silicolum).

W typie gleb inicjalnych luźnych wyróżniono dwa podtypy: a) erozyjne i b) eoliczne.

a.    Gleby inicjalne luźne erozyjne

Występują one w terenie morfologicznie zróżnicowanym, w miejscach odsłoniętych wskutek erozji. Wytworzone są z utworów kwarcowo-krzemiano-wych (żwirów, piasków) i nie przedstawiają, z punktu widzenia rolniczego, większej wartości.

b.    Gleby inicjalne luźne eoliczne

Wytworzone są z reguły z piasków wydmowych i charakteryzują się bardzo słabo wykształconym poziomem próchnicznym, w którym próchnica nie jest związana z materiałem mineralnym. Gleby te, nie utrwalone przez roślinność, ulegają ponownemu zwydmieniu i nie nadają się pod uprawę. Są one siedliskiem np. dla wydmuchrzycy i piaskownicy.