Obraz9

WSTAWKA 14-2

posób instruowania dzieci ^p    ■ zadaniowych

zależy od^'" 'wychowawczych rodziców?

cji zachodzących w procesie wychowywania dziecka? Aby odpowiedzieć na te pytania, grupa badaczy przeanalizowała zależność między sposobem postępowania rodziców z dziećmi w sytuacjach zadaniowych a stylem wychowawczym rodziców (Pratt i in., 1988).

Rodzice prezentują różnorodne style wychowywania dzieci (postawy wychowawcze) (Baumrind. 1971). Rodzice autorytarni bardzo dokładnie precyzują ograniczenia, którym dziecko musi się podporządkować. i wymuszają karami oraz gniewem ich przestrzeganie Rodzice permisywni są wrażliwi i re

jak pamiętamy z rozdz. 10.. Wygotsk. uważaj. Je dziec, najlepiej uczą s,ę wtedy, gdy dorośli wy/na czają im zadania mieszczące się w tzw. strefie f. i bliższego rozwoju — pomiędzy tym. co dziecko potrafi ,uz samo wykonać, a tym. co może osiągnąć przy pomocy osoby dorosłej. W nowszych pracach proces ten jest określany jako wspieranie — ..budo wame rusztowania" (scaffolding), po którym dziecko może się wspinać. Rodzice — specjaliści od takiego wspierania — dostarczają wskazówek i informacji. udzielają rad. które są dostosowywane do aktualnych postępów dziecka (Bruner. 1983; Wood. 1980). Jacy rodzice częściej postępują w ten sposób ze swoimi dziećmi⁹ Czy możliwe jest przewidywanie tego na podstawie innych aspektów interak

agują na potrzeby swoich dzieci, lecz wprowadzają bardzo mało zasad, do których przestrzegania dziecko jest zobowiązane, i w niewielkim stopniu utrzymują dyscyplinę. Rodzice autorytatywni łączą w swoim podejściu do wychowania najlepsze cechy stylu autorytarnego i permisywnego: jasno formulu-ją reguły, których dzieci muszą przestrzegać u. przy tym dają ciepło, poczucie tx /pieczeń*^*

I opiekę. Z badań wynika, że dzieci rodtłców auto. rytaiywnych mają większe kompetencje poznawcze I społeczne niż dzieci innych rodziców (Baumrinc 1973. 1989) Badacze postawili więc hipotezę, ,_{. rodzice autorylatywm częściej stosuią metodę w_y gotskiego w swoich interakcjach z dziećmi, czemu dzieci w większym stopniu korzystają z »ch pomocy.

Badano pary rodzic — dziecko w trzech sytuacjach zadaniowych. Pierwsze zadanie polegało na konstruowaniu budowli z klocków według podanego wzoru, drugie dotyczyło sortowania przedmiotów. a w trzecim proszono dzieci o szczegółowe opowiedzenie historyjki, którą wcześniej usłyszały Dziecko wykonywało te trzy zadania albo z matką albo z ojcem. Badacze analizowali polem nagrane na wideo sesje zadaniowe, zwracając uwagę, czy organizujący interakcję rodzic trafia w sferę najbliższego rozwoju dziecka oraz czy dopasowuje swoje oddziaływania do zmieniających się potrzeb dziecka.

Okazało się. że, tak jak oczekiwano, zarówno ojcowie, jak matki stosowali podejście Wygołskiego. lecz najczęściej cechowało to rodziców autorytatywnych. którzy też odnosili największe sukcesy w uczeniu swoich dzieci. Potwierdziła się więc teza Wygotskiego. ze niektórzy rodzice potrafią promować rozwój dziecka poprzez właściwe organizowanie sytuacji zadaniowych. Jasne jest tez. ze w naturalnych warunkach to podejście nie jesl konsekwentnie stosowane.

również ^eze    ^i ^{PfZeZ d}*^{ieci w}y^konywania nowych zadań; zaobserwowano

^J i ^f jrnują iaką rolę wobec siebie, kierując swoirn zachowaniem

540