Obraz5

ROZDZIAŁ. 14.    pol^a Ja

546

._aCa dzieciom odraczać gratyfikację jest zmniej_S7,

odwracanie ^IC"    _drniot ten znaiduie się poza zasięg,em wzroku dziećk, '' ^ale

już dostępnei) J^eś| P _d)uzszy (Mischel i Ebbesen. 1970). Podobnie jest. q_dv'^c*»« oczekiwania iest o w    _zabawkami lub zajmują się czymś innym, co _nn\ ^

w czasie czekania bawąj-^ . _Ze|ss ,₉₇₂₎ Nawet wledy gdy myśją °

ich uwagę ^(M,SC ", _{e cze}kać dłużej, jeśli poleci im się skupić bardziej n ^Vm przedmiocie. ^{są w} , ,_ach (np kształt czy kolor cukierka) niż na t_Vm * ^ie9° obiektywnych wła c    ^_{h |ub smak} cukierka) (Mischel i Baker. 1975! ' ⁰ N

_w mm pociągające l    znaiomość tych strategii odraczania jest com, ,

st, p.^totakom różne

^Jes '1 ,..,h,ni. le. która ich zdaniem nailepiei działa, to okazuie sie „ i"”'

Inną metodą P°" 9 _kusząceg0 przedmiotu (nagrody wprawdzie mjjjj odwracanie ^ich ^przedmiot ten zna|du,e się poza zasięgiem wzroku dzieci^¹' ^9,6

"■'YJ

_Jeśn na    ich zdaniem najlepiej działa, to okazujesię³że a ^Do‘

prosi się. aby wv _gk^_{|ecznoścl stra}tegii- Jednak już trzecioklasiści" zaskakuia ^'^eCl wiedźfna¹ ten temat W klasie szóste, ,uz większość dzieci dobrze wie. _ze skup^ I na czymś innym niz nagroda oraz rożne sposoby rozpraszania uwagi są _b użyteczne przy odraczaniu gratyfikacji (Mischel 1 Mischel, 1983; Yates, Y_at_es , _Beas.

umiejętności radzenia

^I6V'Wydaje się, że zdolność dzieci do radzenia sobie w tego typu sytuacjach eks-perymentalnych odzwierciedla jakąś zaskakująco trwałą cechę osobowości. Moqa o tym świadczyć wyniki jednego z najnowszych badań. Do udziału w nim zaproszono dorastających, którzy 10 lat wcześniej, jako przedszkolaki, brali udział w eksperymen-cie nad odraczaniem grytyfikacji. takim jak opisany wyżej. Rodziców tych badanych poproszono o wypełnienie kilku kwestionariuszy dotyczących obecnego funkcjonowania ich dzieci w zakresie zdolności poznawczych, kompetencji społecznej oraz

przedszkolaki lepiej radziły sobie w sytuacji odraczania gratyfikacji, są wyżej oceniane przez swoich rodziców we wszystkich trzech dziedzinach. Na przykład dzieci, które w pierwszym badaniu potrafiły najdłużej oczekiwać na nagrodę (zwłaszcza te. które spontanicznie opracowywały sobie skuteczne strategie radzenia sobie z odroczeniem). były potem opisywane przez swoich rodziców jako mające największe osiągnięcia szkolne i najlepsze kontakty z rówieśnikami, najlepiej radzące sobie z problemami. mające najwięcej wiary we własne siły oraz najbardziej niezależne (Mischel. Shoda i Peake. 1988; Shoda. Mischel i Peake, 1990). Te godne uwagi wyniki wskazują na to. że wcześnie ujawniana przez dziecko zdolność odraczania gratyfikacji może stanowić dobrą podstawę przewidywania jego przyszłych sukcesów i szczęścia.

Praktyczne zastosowania wyników badań nad samoregulacją zostały opisane we

wstawce 14-3.

streszczenie

dzeniJnrtTr,^re9li^l,aC^ ^{Stan0Wi wa2ne} osiągnięcie rozwojowe, świadczące o przecho-nej. Nielicznp "n ^kontro11, sprawowanej przez otoczenie, do regulacji wewnętrz-^w ciągu 2. roku H^C,dW|^{V samore}9^u|acji są widoczne już w 1. roku życia dziecka, przez otoczenie ^ ^2achowania dziecka są w znacznym stopniu kontrolowane ferując swoim zacho ^dz'^{ecko sto}Pⁿiowo zaczyna przejmować część kontro i. tem także za nntr^³⁰¹⁶^' ^{za pośrec,}nictwem mowy (mowy egocentrycznej), a P° *ycia stają się córa? ?^ClWem myśli* Strategie samokontroli dzieci powyżej 3. ro o ' °^{rdZ lczniejs2e} i bardziej złożone.

u