6125494936

14 Grzegorz Ptaszek

za zadanie powstrzymać się od korzystania z wszelkiego typu mediów przez całą dobę w ciągu kilkudniowego okresu trwania projektu (24 lutego-4 marca). Następnie po zakończeniu okresu „abstynencji” uczestnicy proszeni byli o podzielenie się na blogu własnymi odczuciami związanymi z tym doświadczeniem. Wspólnie napisali 110 tys. słów, czyli tyle, ile liczy 400-stronicowa powieść.

Jaki obraz człowieka korzystającego z mediów wyłania się z tych wypowiedzi? Wielu uczestników badania używało określenia „nałóg” (addiction), aby podkreślić, jak bardzo są przywiązani do mediów. Jeden z badanych napisał:

Chociaż na początku dnia czułem się świetnie, pod wieczór zaobserwowałem zmianę nastroju. Zacząłem czuć się samotnie, odosobniony. Dzwoniono do mnie kilka razy, a ja nie mogłem odebrać^{1 2}.

Zdaniem autorów badania dla młodych ludzi brak dostępu do mediów oznacza izolację, niemożność kontaktu z rodziną i przyjaciółmi, z którymi komunikują się często właśnie za pośrednictwem nowych mediów. Nie oglądają telewizyjnych programów i serwisów informacyjnych, najważniejsze są bowiem dla nich informacje, jakie otrzymują za pośrednictwem znajomych na portalach społecznościowych. Mogą żyć bez telewizji i gazet, ale nie wyobrażają sobie życia bez smartfona, dzięki któremu są w kontakcie ze światem i ludźmi². Tendencja ta nie ma jedynie lokalnego charakteru, ale globalny, co potwierdziło drugie badanie „The world unplugged”³ (co w wolnym tłumaczeniu znaczy: „odcięty od świata”), przeprowadzone przez ten sam zespół naukowców z Uniwersytetu w Maryland.

Współcześnie media i nowe technologie, głównie cyfrowe, zaspokajają różne potrzeby człowieka: dostępu do informacji, porozumiewania się z innymi⁴, przynależności (dynamicznie rozwijające się media społecznościowe) itp. Wpływają nie tylko na to, jak postrzegamy siebie i innych, ale również wzbogacają i przekształcają proces kształtowania własnego „ja” oraz dostarczają doświadczeń, które w innym wypadku trudno byłoby przeżyć (Thompson, 2006). Nie bez powodu coraz częściej mówi się o „wykluczeniu cyfrowym” (analogicznie do ważnego zjawiska społecznego, jakim jest wykluczenie społeczne), wynikającym z braku dostępu do mediów cyfrowych i umiejętności posługiwania się nimi.

1

   Wszystkie wypowiedzi uczestników badania pochodzą z oficjalnej strony projektu. Teksty obce w tym artykule podaję w tłumaczeniu własnym.

2

   Ciekawy obraz użytkowania mediów przez młodzież w Polsce wyłania się z raportu „Młodzi a media. Nowe media a uczestnictwo w kulturze” opublikowanego w 2010 roku przez Centrum Badań nad Kulturą Popularną SWPS (raport dostępny na stronie: http://bi.gazeta.pl/ im/9/765i/m765i709.pdf, dostęp: 17.04.2013).

3

   Informacje na temat tego projektu badawczego znajdują się na stronie: http://theworldun-plugged.wordpress.com (dostęp: 12.12.2012).

4

   Już samo porozumiewanie się z innymi zaspokaja potrzeby fizjologiczne, tożsamościowe, społeczne i praktyczne (zob. Adler, Rosenfeld, Proctor II2007, s. 6-10).