5600235000

Hans-Herman Hoppe, Misesowskie argumenty przeciwko Keynesowi 13

nie powstrzymali się od konsumpcji dóbr teraźniejszych (nadwyżka bieżącej produkcji nad bieżącą konsumpcją). Nie istniałby również popyt na fundusze pożyczkowe, gdyby nikt nie widział możliwości ich wykorzystania, to jest zainwestowania ich wtaki sposób, by przyniosły w przyszłości dochód przekraczający bieżące nakłady. Gdyby konsumowano wszystkie dobra teraźniejsze i nikt nie inwestowałby w czasochłonne procesy produkcji, nie istniałby procent ani stopa preferencji czasowej; lub raczej stopa procentowa byłaby nieskończenie wysoka, co wszędzie poza Ogrodem Edenu musiałoby oznaczać egzystencję na poziomie zwierzęcym. Ludzie z trudem zdobywaliby środki na utrzymanie się na prymitywnym poziomie, walcząc o byt gołymi rękami i dążąc jedynie do natychmiastowego zaspokojenia bieżących potrzeb.

Podaż funduszy pożyczkowych oraz popyt na nie rośnie - i jest to właściwe kondycji ludzkiej - gdy ludzie uświadomią sobie, że pośrednie, bardziej złożone, dłużej trwające procesy produkcyjne mogą przynieść - w stosunku do nakładów - wynik ilościowo lub jakościowo lepszy niż procesy bezpośrednie i zabierające mniej czasu¹. Za pomocą oszczędzania można zgromadzić taką ilość teraźniejszych dóbr, jaka będzie niezbędna do zaspokojenia wszystkich potrzeb, które pojawią się w trakcie dłuższego czasu oczekiwania. Zaspokojenie tych potrzeb będzie pilniejsze od oczekiwanej poprawy warunków życia związanej z zastosowaniem bardziej czasochłonnych procesów produkcji (Mises [1949] 1966: 490 nn.).

W takich warunkach będzie miało miejsce tworzenie i akumulacja kapitału. Pierwotne czynniki produkcji - ziemia i praca - nie będą wówczas zaangażowane w procesy produkcji zaspokajającej bieżące potrzeby; nie będą też przez nie utrzymywane. Zamiast tego zostaną one użyte do produkcji dóbr kapitałowych, czyli przetworzonych czynników produkcji; utrzymywane zaś będą z nadwyżki produkcji nad konsumpcją. Dobra kapitałowe nie mają żadnej wartości oprócz tego, że są produktami pośrednimi, biorącymi udział w procesie produkcji dobra finalnego (konsumpcyjnego). Produkcja finalnych towarów przy użyciu tych dóbr jest bardziej „wydajna”. Albo - co sprowadza się do tego samego -człowiek, który posiada dobra kapitałowe i potrafi produkować przy ich użyciu,

1

Ściśle mówiąc, nie każdy dłuższy proces produkcyjny charakteryzuje się większą produktywnością niż proces krótszy. Zakładając jednak, że człowiek - ograniczony preferencją czasową - będzie zawsze i niezmiennie wybierał najkrótszą możliwą metodę produkcji danego dobra, należy się spodziewać, że - w sensie prakseologicznym - udoskonalenie końcowego produktu możliwe będzie tylko jeśli wydłużony zostanie proces produkcji.