5600235012

Hans-Herman Hoppe, Misesowskie argumenty przeciwko Keynesowi 6

zaną z nią obniżkę stóp procentowych. Zwiedzeni tymi sygnałami dokonali chybionych inwestycji, które wywindowały wynagrodzenia i inne koszty na zbyt wysoki poziom w porównaniu z gotowością do zakupu tych dóbr kapitałowych po opłacalnych cenach, jaką zgłosiłby prawdziwie wolny rynek. Zakończenie ekspansji kredytowej banków albo jej wyraźne spowolnienie wydobywa na światło dzienne chybione inwestycje i powoduje nagłe straty przedsiębiorstw. Popyt firm na pracę, ziemię i surowce naturalne gwałtownie spada. Na ogół rynkowe ceny ziemi i surowców spadają bez przeszkód, ale często się zdarza, że pracownicy nie zgadzają się na nagły spadek swoich wynagrodzeń. Rezultat będzie taki, jak w przypadku utrzymywania każdej innej ceny minimalnej powyżej ceny oczyszczającej rynek (the free-market-clearing price) pozostanie bezużyteczna, niesprzedana nadwyżka po zawyżonej cenie. Rynek pracy funkcjonuje jak każdy rynek towarów i usług: sztucznie ustalona płaca minimalna powyżej płacy oczyszczającej rynek (the market-clearing wagę) powoduje powstanie niesprzedanej nadwyżki, w tym przypadku wywołuje bezrobocie. Im szybciej pracownicy zgodzą się na obniżenie wynagrodzeń, tym szybciej zniknie bezrobocie.

Również w tym przypadku możemy sobie wyobrazić, że pójdę na uczelnię, która jest moim pracodawcą, i będę obstawał przy tym, że jeśli moje wynagrodzenie nie wzrośnie do miliona dolarów rocznie, to rezygnuję z pracy. W odpowiedzi usłyszę: „Z Bogiem, życzymy wszystkiego dobrego na resztę życia”. Czy będzie to oznaczało, że stanę się przymusowym bezrobotnym? Tak - w tym znaczeniu, że chciałbym być zatrudniony na moim obecnym stanowisku za milion dolarów, a mój pracodawca odmawia zawarcia takiej umowy. Nie - w takim sensie, że upieram się, iż nie będę dalej pracował, jeśli dostanę mniej niż milion dolarów rocznie i „dobrowolnie” wybieram bezczynność zamiast wynagrodzenia niższego od tej sumy. I znów, choć mogę nie lubić bezczynności i wolałbym pracować na swoim stanowisku za milion dolarów rocznie, to „dobrowolnie” decyduję się na bezrobocie. Użycie słowa „dobrowolnie” jest tu z pewnością logicznie uzasadnione, ponieważ moje bezrobocie jest wynikiem moich wewnętrznych procesów psychicznych.

Jest oczywiste, że przypadek pracowników, którzy nie potrafią się szybko przystosować do spadającego popytu na pracę, różni się od mojego wydumanego, hipotetycznego przykładu tylko co do stopnia. Niekoniecznie też odmowa przyjęcia oferty pracy lub narzucenie sobie płacy minimalnej musi być błędem.