Obraz3 3

Uwaga. Ważnym aspektem opieki jest ocena zapotrzebowania człowieka na rodzaj i zakres (zapoznaj się dokładnie z rozdz. 13.4).

Opieka jest zawsze procesem dwustronnym. Zarówno opiekun, jak i opieczny aktywnie albo biernie biorą udział w działaniach opiekuńczych. Ist

cechy tego procesu można wypunktować wykorzystując analizę poglądów teof ków opieki (Hall, 1992).

1.    Opieka to interakcja między opiekunem i osobą wymagającą opieki; mieć charakter werbalny, niewerbalny, bodźcowy (np. dotykowy).

2.    Każda czynność opiekuńcza zakłada obecność podopiecznego; działa opiekuńczym jest już sama stała obecność osoby, która zna i akceptuje opiecznego, „bycie” z podopiecznym.

3.    Elementem tej obecności jest skupienie uwagi na oczekiwaniach i po bach podopiecznego, również aktywna czujność na wypadek, gdyby stan osoby wymagał szybkiej interwencji i pomocy. Dlatego opiekunowie pow być szczególnie wyczuleni na konieczność stałej oceny stanu podopie reagowania na jego sygnały słowne i niewerbalne.

4.    Charakterystycznym aspektem opieki jest pomoc i udzielanie wsparcia w dziennych czynnościach. Wymaga to nie tylko umiejętności udzielania cy fizycznej przy wykonywaniu działań i czynności, ale też udzielania ws wek i motywowania do podejmowania samodzielnych działań. Nal umożliwić podopiecznemu dokonywanie wyboru, kontrolowanie sytuacji, dejmowanie samodzielnych działań w granicach określonych jego sta Podopiecznemu należy dać dostatecznie dużo czasu na zainicjowanie d lonego samodzielnego działania, udzielać pomocy tylko w niezbędnym sic podczas jego wykonywań ia, udzielać wsparcia po jego zakończeniu.

5.    Większość z form udzielanej opieki wymaga pewnego kontaktu fizycz z podopiecznym (obejmowania, dotykania, podnoszenia, przenoszenia, skania). Ważna jest świadomość dopuszczalności i granic tego kont Niektóre z form mogą być (dla obu stron tego kontaktu) uciążliwe, kręp ce, a także mogą być sposobem sygnalizowania obecności, poczucia ko tu, bliskości.

6.    Ważnym elementem opieki jest udzielanie informacji, przekazywanie strukcji, wskazówek służących opanowaniu wiedzy i kształtowaniu umi ności. Istotny jest dobór takich form i metod, aby informacje były jasne i stosowane do wymagań podopiecznego.

7.    Komunikaty werbalne mogą być również wykorzystywane jako sposób kreślania osiągnięć podopiecznego. Komunikaty niewerbalne (postawa mimika, milczenie, niepokój) są ważnym sposobem przekazywania kom katów o wzajemnych intencjach i nastrojach (podopiecznego i opiekuna)

8.    Czynności opiekuńcze rozłożone są w czasie. Ten czas jest inaczej post ny przez opiekuna, a inaczej przez osobę wymagającą opieki.

9.    Opiekun może przeżywać różnorodne, silne, ambiwalentne uczucia ( wiązku, zniechęcenia, bezradności, lęku, frustracji, wyczerpania, winy. Wymaga to umiejętności radzenia sobie z doznawanymi odczuciami w nych sytuacjach opiekuńczych.

Biorąc pod uwagę aspekt przygotowania opiekunów do sprawowania o i miejsce jej świadczenia określamy opiekę jako nieprofesjonalną i profesjonal

Odeka najczęściej sprawowana jest w domu, przez opiekunów nieformalnych

lereślana jest jako nieprofesjonalna. Jest to rodzaj opieki, pomocy udzielanej ‘ ° 2 krewnych (rodziców, dzieci), przyjaciół, sąsiadów.

^(■Joieka zć strony współmałżonka, rodziców, dzieci, sąsiadów może poprzedzać formalne interwencje profesjonalnych opiekunów. Opieka ta może towa-!lvszvć leczeniu szpitalnemu lub być kontynuacją po pobycie pacjenta w szpitalu, -ówćzas może być świadczona również przez innych pacjentów lub byłych pacjentów.

Wszystkie środki podejmowane przez nieprofesjonalistów na rzecz społeczeństwa w celu promowania, podtrzymywania i przywracania zdrowia określa się jako samopomoc.

Osoby świadczące opiekę nieprofesjonalną z założenia nic posiadają wiedzy i umiejętności zawodowego opiekuna, opiekując się najczęściej postępują intuicyjnie, wykorzystując wzory czerpane z najbliższego środowiska, przekazów zwyczajowych i dlatego wymagają pomocy i wsparcia ze strony profesjonalistów opieki.

Do opieki nieprofesjonalnej zaliczamy też samintpiekę.

j ^ Zakres opieki profesjonalnej.

143